Uchodźcy z powiatu brzeskiego podczas I wojny światowej.
(Zbigniew Stós)
2019-01-10
Uchodźcy z powiatu brzeskiego podczas I wojny światowej.
Niemal w każdym państwie i każdej religii znajdziemy przypadki uciekających ludzi przed wojną. Wiele takich przykładów znajdziemy także w historii Polski. Nie inaczej było także w czasie I wojny światowej. Mimo ocenzurowanej prasy, która próbowała ukryć powagę sytuacji, informacje o zniszczeniu przez rosyjską armię wsi i miasteczek szybko rozeszły się wśród mieszkańców Galicji. Wiele osób, których statut materialny na to pozwalał, zdecydowało się wtedy porzucić swoje majątki ziemskie i wyjechać z całymi rodzinami do Austrii. Przykładem mogą tu być: Aleksander Kępiński ze Szczurowej i Konstanty Sadowski z Borzęcina.
Kolejne grupy uciekinierów i przesiedleńców związane były z działaniami wojennym i miały charakter masowy. PWN podaje, że 800 tys. osób z Galicji schroniło się przed wojną w głębi Austrii, Czechach i na Węgrzech. Organizowana przez władze austriacki ewakuacja ludności z terenów zagrożonych obejmowała między innymi rodziny urzędników i podrzędników, pracowników kolei i nauczycieli. Uchodźcy ci byli umieszczani w obozach przejściowych na terenie całej monarchii Austro-Węgier.
W styczniu 1915r. "Wiedeński Kurier Polski", gazeta wydawana w Wiedniu dla uchodźców, rzuciła hasło "Policzmy się i łączmy się." Akcja ta miała na celu "inwentaryzację" uchodźców w celu ich policzenia ale także co ważniejsze, pomagała odszukiwać pogubionych krewnych, przyjaciół, znajomych, itp. i pomóc do ich organizacji, żeby "zrobić przegląd naszych sił twórczych".
Zebrane zgłoszenia, zawierające kilkadziesiąt tysięcy nazwisk uchodźców, które wraz z innymi danymi podawanymi w czasie rejestracji opublikowano w trzech tomach. Najbardziej interesujący dla mnie okazał się tom III - zawierający adresy ponad 10 tysięcy Polaków zmuszonych do opuszczenia Galicji i Bukowiny z powodu działań wojennych w latach 1914-1915,[1], do którego dotarł i podzielił się z tą informacją, Krzysztof Bogusz, wieloletni współpracownik portalu brzesko.ws.
Większość uchodźców wróciła do rodzinnych miejscowości jeszcze przed zakończeniem działań wojennych. Część z nich pozostała jednak w Austrii na stałe.
Poniżej zebrałem w tabeli dane dotyczące uchodźców z powiatu brzeskiego w celu przypomnienia młodszym czytelnikom, że także wśród naszych krajan byli wojenni uchodźcy.
W przypadku paru osób udało się ustalić, że powrócili do kraju z uchodźstwa i podjęli pracę na rzecz odradzającej się Ojczyzny. Liczę też na czytelników, którzy być może odnajdą na tej liście członków swoich rodzin i napiszą, jakie były ich dalsze losy. więcej »
|