W Brzesku powstało „Stowarzyszenie Pamięć i Dialog. Wspólna Historia”.  (Jacek Filip, Anna Brzyska)  2019-04-11

Wiosna 2015 r. Anna i Bogdan (pierwsza para dorosłych od lewej)

Bardzo szybko Pani Anna nawiązała współpracę z władzami miasta, Miejskim Ośrodkiem Kultury oraz brzeskimi szkołami, co zaowocowało nie tylko uporządkowaniem i regularnym dbaniem o w/w nekropolię, ale także m.in. Marszem Pamięci w rocznicę likwidacji brzeskiego getta,  spotkaniami urodzonego w Brzesku Dova Landaua z uczniami i mieszkańcami miasta, nawiązaniem kontaktu z wieloma żydowskimi rodzinami o brzeskich korzeniach, wizytą młodzieży z Izraela w ZSP nr 1, zlokalizowaniem przy współpracy z komisją rabiniczną dwóch grobów masowych na cmentarzu żydowskim, uzbieraniem funduszy i postawieniem pomników upamiętniających spoczywające w nich ofiary, stworzeniem Księgi Pamięci Żydów z Brzeska i okolic zamordowanych w czasie wojny, która w tej chwili liczy prawie 2 800 nazwisk.

Wrzesień 2016 r. Marsz Pamięci prowadzi Dov Landau.



Brzesko, ul. Czarnowiejska. Pomniki na grobach masowych brzeskich Żydów.

Zaprojektował je Damian Styrna.

Kwiecień 2016 r. Dov Landau na spotkaniu z mieszkańcami Brzeska w ramach UTW

Dov Landau na spotkaniu z młodzieżą i nauczycielami PG nr 1 w kwietniu 2016 r.

Z innych wspólnych dokonań warto wymienić organizację w Muzeum Regionalnym wystawy stałej poświęconej brzeskiej społeczności żydowskiej, nawiązanie współpracy z uniwersytetem w Charlotte (USA), w ramach której studenci tej uczelni porządkują cmentarz żydowski, a także nawiązanie współpracy z Fundacją Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich (opisanych zostało już 250 nagrobków).

Amerykańscy studenci na cmentarzu przy ul. Czarnowiejskiej

Dokumentacja nagrobków. Informację o już opisanych macewach na cmentarzu w Brzesku można znaleźć tutaj ».

Z inicjatywy Państwa Brzyskich w marcu 2019 roku zostało zarejestrowane Stowarzyszenie ”Pamięć i Dialog. Wspólna Historia”. Paragraf 8 Statutu stanowi, że „Celem Stowarzyszenia jest organizowanie i wspieranie społecznych inicjatyw w następujących obszarach: kultura, oświata, edukacja, ochrona dóbr kultury i tradycji, prawa człowieka, a w szczególności w zakresie:

1. Przywracania pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska i powiatu brzeskiego; szerzenie wiedzy o wspólnej polsko-żydowskiej historii regionu.
2. Działań na rzecz poszerzenia wiedzy i zrozumienia historii Rzeczpospolitej Polskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy międzynarodowej oraz międzyreligijnej, w szczególności między młodzieżą.
3. Działań na rzecz edukacji, oświaty, kultury, sztuki; działalności charytatywnej.
4. Działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych.
5. Promocji i organizacji wolontariatu.
6. Promocji miasta i powiatu Brzesko oraz województwa małopolskiego, w tym promocji zagranicznej.
7. Ochrony zabytków i miejsc pamięci o znaczeniu historycznym i religijnym na terenie miasta i powiatu Brzesko oraz województwa małopolskiego.
8. Promowania postaw wzajemnego szacunku i zrozumienia, szczególnie przy współpracy przedstawicieli różnych kultur, narodowości i religii.

2 kwietnia br. rozstrzygnięto trzecią edycję konkursu „Znamy Wasze imiona – przywracanie pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska”, którego inicjatorką i współorganizatorką z Miejskim Ośrodkiem Kultury jest od początku Anna Brzyska. A słowa powitania zaproszonych gości i uczestników tego konkursu wygłoszone przez burmistrza Tomasza Latochę jakby potwierdzały  ideę powstania w/w Stowarzyszenia: „Musimy pamiętać o tym, że przed wybuchem II wojny światowej Żydzi stanowili większość mieszkańców naszego miasta i całej gminy. Cieszymy się, że często możemy gościć ich w Brzesku, mimo iż od wojny minęło już tyle lat, stale pamiętają o swoich korzeniach, podejmują działania mające na celu odnowienie pamięci o swoich przodkach.” (cyt. za www.brzesko.pl) (*) - patrz mój komentarz do tego wystąpienia- Zb. Stós)

Stowarzyszenie ma bardzo ambitne plany, które warto wymienić:

• zorganizowanie wyjazdu uczniów biorących udział w konkursie „Znamy Wasze imiona” do Krakowa (wycieczka po Kazimierzu, zwiedzanie synagogi Remu i muzeum Galicja, uczestnictwo w warsztatach „Polsko-żydowska mozaika”) – 24 kwietnia 2019 r.;
• współpraca z Fundacją Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich – zakończenie inwentaryzacji cmentarza żydowskiego w Brzesku – kwiecień – maj 2019 r.;
• organizacja współpracy ze studentami z Charlotte University, USA: Brzesko, 20-22 maja 2019 r. sprzątanie cmentarza żydowskiego przy ul. Czarnowiejskiej; wspólne z polską młodzieżą warsztaty w ZSP nr 1;
• współpraca z rodzinami żydowskimi o brzeskich korzeniach; praca w archiwum (m.in. IPN); uaktualnienie Księgi Pamięci Żydów z Brzeska i okolic zamordowanych podczas II wojny światowej;
• przygotowanie do Marszu Pamięci (15.09.2019 r.), m.in. organizacja koncertu Ehuda Ettuna (uznany muzyk jazzowy z Izraela o brzeskich korzeniach);
• zbieranie materiałów do Trasy Pamięci w Brzesku (upamiętnienie miejsc ważnych dla wspólnej polsko-żydowskiej historii miasta); współpraca z Urzędem Miejskim w tym zakresie;
• otwarcie strony internetowej Stowarzyszenia w językach polskim i angielskim – czerwiec-lipiec 2019 r.;
• publikacja Księgi Pamięci brzeskich Żydów, najpierw na stronie internetowej Stowarzyszenia (czerwiec-lipiec 2019 r.), później w formie papierowej (2020 r.).
  

Na początku kwietnia br. odbyło się drugie zebranie Stowarzyszenia, w którym wzięło udział kilkanaście osób. Zaakceptowano na nim statut organizacji oraz omówiono zadania, jakie należy zrealizować w najbliższym czasie.

Do czasu uruchomienia strony internetowej osoby chętne do podjęcia współpracy ze Stowarzyszeniem mogą kontaktować się poprzez otwartą grupę na Facebook-u „Przywracanie Pamięci o żydowskiej społeczności Brzeska”, tutaj  »

Jacek Filip we współpracy z Anną Brzyską
Zdjęcia z archiwum A. i B. Brzyskich oraz J. Filipa

---

Od admina: Cytat tej wypowiedzi Burmistrza Latochy ukazał się także na innych portalach brzeskich i zawiera informację odbiegającą od rzeczywistości.

Ponieważ autorzy artykułu również cytują tę wypowiedź, nie mogę zostawić jej bez komentarza, bo wprowadza w błąd, szczególnie ludzi młodych. Dziwne jest to, że kiedy padały te słowa, na sali było dwóch historyków i żaden nie skorygował słów burmistrza.

Prawdą jest, że w Brzesku przed wojną było od 57,2% (1931),[1] do 55,5% (1941),[2] mieszkańców wyznania mojżeszowego, z czego w 1931 r. - 34,1% posługiwało się językiem hebrajskim. Natomiast w miejscowościach należących do OBECNEJ gminy było ich w 1931 r. tylko ok. 2% (0,7% mówiło po hebrajsku), a nie większość jak sugerował burmistrz. Od 1934 r. Brzesko było miastem wydzielonym i gminy Brzesko jako takiej w ogóle nie było!

Zbigniew Stós

[1] Drugi powszechny spis ludności 9.XII.1931r.
[2] "Według spisu ludności z 30 czerwca 1941 roku w Brzesku mieszkało 3093 Żydów, co stanowiło 55.5 % ludności.", Sady Roman, Uszew - z dziejów wsi, klucza i gminy, Kraków 1999.