Biblioteka, która oszukała Niemców
(Echo Krakowskie)
1947-05-31
Biblioteka, która oszukała Niemców
Jak pracowała w czasie okupacji tajna biblioteka w Brzesku
Mało osób wie, że Powiatowa Biblioteka w Brzesku, obejmująca dziś pokaźną ilość wartościowych dzieł powstała w czasie okupacji niemieckiej, jako bezpłatna wypożyczalnia książek pn ”Pionier”. Kilku młodych ludzi, z inicjatywy p. W. Cz. znanego miłośnika książek – widząc, jak Niemcy systematycznie pozbawiają Polaków wszelkiej pomocy kulturalno - naukowych – postanowiło założyć w mieście tajną wypożyczalnie zakazanych przez okupanta polskich książek.
Nie zważając na grożące im niebezpieczeństwo ludzie ci urządzili na strychu jednego z domów dobrze zamaskowaną kryjówkę i...poczęli z pasją gromadzić książki i podziemną prasę polską. Przy okazji "zarekwirowano” niejedną książkę z zajmowanego przez wojska niemieckie pałacu barona Götza w Okocimiu z budynków gmin i lic., kasyna mieszczańskiego, Towarzystwa „Sokół” i in. oprócz tego wyławiano egzemplarze u jarmarcznych handlarzy. Po roku zebrano ok. 3000 książek. (*)
Adres tajnej wypożyczalni znało zaledwie kilka osób które były jedynymi łącznikami z biblioteką. Za pośrednictwem tych „roznosicieli” biblioteka obsługiwała szeroki ogół miejscowego społeczeństwa.
Zdarzyło się raz, iż łącznik przyniósł książkę do swojego klienta, u którego gestapo robiło rewizję.
- Od kogo masz tę książkę!...- ryczą Niemcy.
- Zapytany wskazuje oczyma swojego gościa…
- A ty skąd ją masz? - pytają tamtego, ciekawie oglądając gruby tom.
- To jest moja własność. Pożyczyłem ze szkolnej biblioteki jeszcze przed wojną i nie zdążyłem jej zwrócić – odpowiada tamten szybko.
Szwaby uwierzyły, ale książka powędrowała do rozpalonego piecyka.
Wypożyczalnia funkcjonowała w ukryciu aż do ucieczki Niemców. Tylko… wiele książek niestety zginęło bezpowrotnie choć łącznicy umieli się o nie energicznie upomnieć.
Po ucieczce okupanta tymczasowi właściciele tajnej wypożyczalni oddali książki na własność Zarządowi Miejskiemu. W nowo otwartym lokalu powstała tzw. „Biblioteka Powszechna” przemianowana w r. 1947 na Powiatową Bibliotekę w Brzesku.
źródło: „Echo Krakowskie", Nr.145, 31.V.1947, str. 3 ( pisownia oryginalna)
Nadesłał Tadeusz Drabant 21 czerwca 2019r.
Od admina: W historii Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzesku, zamieszczonej na oficjalnej stronie PiMBP w Brzesku, nic nie wspomniano o fakcie istnienia biblioteki w czasie okupacji, czytaj ».
(*) W "oficjalnej" historii biblioteki (patrz link powyżej), mowa o 300 a nie o 3000 książkach.
Może czytelnicy pomogą rozszyfrować inicjały "p. W. Cz. znanego miłośnika książek", z inicjatywy, którego powstała ta biblioteka?
|