Cmentarz parafialny w Borzęcinie Dolnym  (Lucjan Kołodziejski)  2022-01-09

Otwarcie nowo założonego cmentarza parafialnego w Borzęcinie Dolnym wraz z jego poświęceniem przez ks. dziekana Antoniego Chorążaka ze Żabna miało miejsce 28.01.1936 r. o godz. 10. Pole pod cmentarz przekazali nieodpłatnie w 1935 r.: Paweł Stąsiek, Feliks Kózka, Stanisław Grzybek, Anna Grzybek i Maria Curyło. Według ówczesnych szacunków wartość tej darowizny wyniosła 1040 zł. Ponieważ teren był obniżony, zniwelowano go w 1935 r. poprzez nawiezienie ziemi pozostałej po regulacji rzeki Uszwicy. Zgodnie z zezwoleniem na jego budowę, wydanym przez starostę brzeskiego W. Baranowskiego, na cmentarzu miała być wybudowana kostnica murowana o izbie obszernej z oknami i sieni. W kostnicy był piec, stół i katafalk. Podłoga była betonowa, ściany wytynkowane i na biało pomalowane.

Pierwszy pochówek na nowym cmentarzu w Borzęcinie Dolnym miał miejsce 2 lutego 1936 r. Pochowano wówczas 69-letnią Marię Chmioła z Przymiarek, a jako powód śmierci zapisano marasmus, czyli uwiąd starczy. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył ks. Stefan Motyka.

Na cmentarzu spoczywa 1 143 osoby [1], odnotowane w Księgach Zmarłych. Jak zanotowano w tutejszych księgach metrykalnych, najmniej pochówków było w 2002 r. – dwie osoby, a w 1956 r. – cztery osoby. Najwięcej zmarło w 1918 i 1931 r., bo po 34 osoby.

Na cmentarzu spoczywa trzech księży. Ks. Bronisław Musiał (1911-1973), Seminarium Duchowne w Tarnowie ukończył i został wyświęcony w  1936 r. Ks. Piotr Szafraniec (1895-1948), ukończył Seminarium Duchowne w Tarnowie w 1923 r. i został wyświęcony, pracował na Kresach II Rzeczypospolitej. Ks. Stefan Motyka (1905-1993) pochodził z  Luszowic, w Tarnowie ukończył I Gimnazjum, a następnie Wyższe Seminarium Duchowne w Tanowie. Jako wikariusz od 1930 r. pracował w Ropczycach. Od 1935 r. administrator, a od 1936 r. pierwszy proboszcz parafii w Borzęcinie Dolnym. Po przejściu na emeryturę w 1963 r. przebywał na terenie parafii jako rezydent.

Wśród wielu znajduje się grób siostry Neomizji Wiktorii Niedzielskiej ze Zgromadzenia SS Albertynek, która zmarła w 1978 r., w 42. roku życia zakonnego. We wschodniej części cmentarza znajdują się groby zasłużonych dla Borzęcina Dolnego nauczycieli: Jadwigi i Jana Kołodziejskich oraz Leokadii Siciarz.

W zbiorowym grobie spoczywa grupa 29 Romów, zamordowanych przez Niemców podczas II wojny światowej w pobliskim lesie i tam pochowanych. W 1959 r. ich szczątki zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz. W 2017 r. przeniesiono ich szczątki w bardziej eksponowane miejsce, czemu towarzyszyło odsłonięcie Pomnika Pamięci o Zagładzie Romów.

Zapomnieniu uległa mogiła jedynego żołnierza z kampanii wrześniowej, 32-letniego Jana Witka z Przeworska, który popełnił samobójstwo nieopodal Uszwicy 7.09.1939 r. w czasie odwrotu armii polskiej w kierunku Dunajca.

W zbiorowej mogile spoczywają zastrzeleni podczas hitlerowskich obław w  1943 r.: Eugeniusz Sobota (21 l.), Stanisław Rogóż (21 l.) i w 1944 Józef Stolarz (33 l.). Pogrzebano tutaj również Andrzeja Tyrchę (1954 r.), zmarłego na skutek bestialskiego pobicia w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Brzesku oraz Juliana Madeja pobitego przez „bezpiekę” z Brzeska w zagrodzie Stąśka na Okrajkach 26.12.1952 r.

Fragment pomnika zamordowanych przez hitlerowców mieszkańców Borzęcina Dolnego.
Od lewej: Józef Stolarz, Eugeniusz Sobota, Stanisław Rogóż.