Translokacje śląskich organów po 1945 roku na teren diecezji tarnowskiej  (Paweł Pasternak)  2023-06-08

1.2.1 Nowa Jastrząbka (więcej w oryginalnym artykule)
1.2.2 Chełm k. Bochni (więcej w oryginalnym artykule)
1.2.3 Muszyna (więcej w oryginalnym artykule)

1.2.4 Maszkienice k. Brzeska

Chronologicznie najpóźniejszy instrument firmy Schlag & Söhne w diecezji tarnowskiej znajduje się w Maszkienicach k. Brzeska. Wysoki numer opusowy (1042) każe nam przypuszczać, że organy powstały w latach I wojny światowej. Dodatkowo upewniają nas o tym drewniane rurki traktury pneumatycznej stosowane w czasach, gdy brakowało ołowiu, gdyż większość tego metalu była przeznaczana na cele wojenne. Co ciekawe, zapewne aby zamaskować pochodzenie instrumentu, w stole gry umieszczono tabliczkę Wilhelma Sauera, jednak pozostałe detale nie pozostawiają wątpliwości, że jest to instrument Schlagów.

Według akt (Arch8) instrument zakupiono w 1953 r., zaś jego remont (zapewne także i montaż) przeprowadziła krakowska firma Wacława Biernackiego. Utrudnia to ustalenie pochodzenia organów, gdyż, jak wiadomo, organmistrz ten miał „na składzie” wiele instrumentów, które demontował na Ziemiach Zachodnich, a następnie oferował parafiom. Być może na taką formę nabycia organów zdecydowano się, biorąc przykład z sąsiedniego Szczepanowa. Organy są w stanie dobrym; w 1998 r. remont przeprowadziła firma Bał-hanów z Bielska-Białej (informacja pochodzi od Grzegorza Bałchana). Mają 10 głosów, 2 manuały i pedał, trakturę pneumatyczną i wiatrownice stożkowe. Stół gry wbudowany jest z lewej strony szafy. Prospekt organowy utrzymany jest w stylu neobarokowym.

Organy, o które starała się parafia szczepanowska, zbudowała firma Schlag & Söhne, jednak skądinąd wiadomo, że instrument ten dopiero w 1971 r. trafił do Dubiecka k. Przemyśla, gdzie został zmontowany i rozbudowany przez Theodora Böhmego (A. Prasał 2007). Do Szczepanowa sprowadzono natomiast inne organy, o których wiadomo tylko tyle, że pochodzą z nieustalonego zamkniętego ewangelickiego kościoła na Dolnym Śląsku i zostały zakupione w firmie Wacława Biernackiego z Krakowa, która też je zmontowała w 1949 r. Tak kulisy ich zakupu i montażu przedstawia wypełniona przez miejscowego organistę ankieta (Arch15):

Organy te zostały zakupione we Firmie p. Wacława Biernackiego w roku 1949 w Krakowie ul. Franciszkańska 4. Organy zostały zbudowane przed II wojną światową w Niemczech w Dreźnie i były używane w jednym z kościołów ewangelickich. P. Wacław Biernacki za zezwoleniem ministerstwa ówczesnego na ziemie odzyskane organy te zakupił[,] następnie rozmontował[,] po przywiezieniu do swojej Fabryki w Krakowie wykonał nowy kontuar[Nie wydaje się to prawdziwe, gdyż obecny stół gry wykazuje spójność z całym instrumentem] i po sprzedaniu ich parafii Szczepanów zmontował je i ustawił na chórze[.] Montaż trwał 3 miesiące i ukończony został w kwietniu 1949. [...] Organy metryki ani nazwy firmy nie posiadają. Natomiast kiedy były montowane w naszej parafii, słyszałem od takich organmistrzów dziś już nie żyjących a zatrudnionych u P. Biernackiego jak PP. Maciejewski, Rafalski którzy organy te demontowali w jednym z kościołów ewangelickich na ziemiach odzyskanych i ci właśnie mechanicy to usłyszeli tam od ówczesnego pastora odnośnie budowy i miejsca i daty przekazali mnie.

Wymieniona zatem została fabryka z Drezna jako prawdopodobny budowniczy organów. Oczywiste podejrzenie pada tu na firmę Jehmlich, jednak po konsultacji z jej pracownikiem, Andreasem Hahnem, nie udało się wskazać żadnego instrumentu, który odpowiadałby temu znajdującemu się w Szczepanowie. W 2007 r. remont organów przeprowadził Sławomir Piotrowski z Modlnicy. Prospekt instrumentu ma charakter neobarokowy. Organy mają 30 głosów, 2 manuały i pedał, trakturę pneumatyczną, wiatrownice typu Taschenlade. Stół gry jest wolno stojący; grający siedzi lewym bokiem do prezbiterium.