W niedzielę odsłonięcie w Liceum Ogólnokształcym w Brzesku zmanipulowanej tablicy pamięci  (Zbigniew Stós)  2023-09-08

W niedzielę odsłonięcie w Liceum Ogólnokształcącym w Brzesku

zmanipulowanej tablicy pamięci.

Miesiąc temu zamieściłem informację przesłaną przez czytelnika portalu (czytaj»), w której zwraca On uwagę na prace czynione nad uaktualnieniem tablicy pamiątkowej poświęconej zamordowanym w latach drugiej wojny światowej profesorom,  absolwentom i uczniom przedwojennego Gimnazjum i Liceum w Brzesku, odsłoniętej w 1984 roku z inicjatywy wychowanków przedwojennego Gimnazjum.

Zaniepokojenie czytelnika wzbudził fakt, że pomysłodawcy modyfikowania tablicy, tj. Anna Brzyska, z pochodzenia Rosjanka, która od 2014 roku zajmuje się historią żydowskich mieszkańców Brzeska, Ryszard Ostrowski, dyrektor liceum i Piotr Duda - nauczyciel historii, postanowili "pokroić" istniejącą tablicę na cztery części. Pierwszą tytułową część wyrzucili i zastąpili ją nową, zmieniając nagłówek tablicy. Z nagłówka zniknęła część treści t.j w "hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych".

Po ukazaniu się omówionego powyżej artykułu Anna Brzyska tłumaczyła na Facebook-u, dlaczego postanowiła zmienić nagłówek tablicy  (patrz tekst na końcu  tego artykułu). Jest to chyba pierwszy przypadek w historii Polski, a może i Świata, kiedy niszczy się istniejącą tablicę, zamiast zrobić tablicę uzupełniającą i powiesić ją obok.

Wbrew twierdzeniom Anny Brzyskiej: "uznaliśmy, że należy zmienić nagłówek tablicy tak, żeby nie zawężał miejsc kaźni tylko do „hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych”, z nowej wersji tytułu nie dowiadujemy się czyimi ofiarami są osoby, których nazwiska znajdują się na tablicy: Niemców, Rosjan a może Polaków lub żydowskich partyzantów?

Nie jest to pierwszy przypadek, kiedy środowiska żydowskie drażnią teksty, w których są odnośniki do Niemców i hitlerowców. Warto przypomnieć w tym miejscu historię o napisach na tablicy, odsłoniętej w Brzesku 26 kwietnia 2009 roku, upamiętniającej brzeskich Żydów zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej. Pisałem o tym TUTAJ ».

Fundatorem tablicy wmurowanej w ścianę budynku, w którym w latach istnienia getta znajdowała się synagoga, jest Cech Rzemieślników, Małych i Średnich Przedsiębiorców w Brzesku. Prasa lokalna a za nią także gazety regionalne donosiły o tym wydarzeniu, informując o trzyjęzycznym napisie na tablicy. Nikt z dziennikarzy piszący o tej uroczystości nie zwrócił uwagi na fakt, że napisy nie są w swej treści identyczne.

Wersja polska i angielska: 

"Nie znamy Waszych nazwisk, lecz zawsze będziecie w naszych sercach. Pamięci Żydów z brzeskiego getta oraz innych ofiar holokaustu zamordowanych przez hitlerowskich Niemców w Brzesku i okolicach w latach 1939-1945".

Wersja hebrajska (przetłumaczona przez  gminę żydowską w Krakowie):

"Nie znamy Waszych nazwisk, ale na zawsze pozostaniecie w naszych sercach. Pamięci Żydów z brzeskiego getta i okolic, ofiar Shoah, którzy polegli z rąk Nazistów  w latach 1939-45".

Podsumowanie:

1. Inicjatywa Anny Brzyskiej upamiętnienia profesorów i uczniów Gimnazjum Publicznego w Brzesku, ofiar II wojny światowej, pominiętych na oryginalnej tablicy, w tym uczniów żydowskich, zasługuje jak najbardziej na uznanie.

2. Nie przekonały mnie argumenty usprawiedliwiające zmianę tytułu starej tablicy, a fakt zniszczenia oryginalnej tablicy uważam za akt wandalizmu historycznego.

3. Historia w Brzesku jest gumkowana, i to nie pierwszy raz, przez ludzi chcących być elitą intelektualną Brzeska i Powiatu.

Zbigniew Stós

P.S. A tak przy okazji, dopisanie do listy profesorów Gimnazjum Adama Petersa (z całym szacunkiem dla Niego), który był lekarzem szkolnym, to kolejne zakłamywanie historii.

---

Informacja na Facebooku zamieszczona przez Annę Brzyską.

Jak chyba Państwo pamiętacie, w tym roku we współpracy z brzeskim liceum planujemy odsłonić pamiątkową tablicę z imionami profesorów, absolwentów i uczniów brzeskiego gimnazjum zamordowanych w latach II wojny światowej.

Chciałabym dzisiaj wytłumaczyć, czemu zdecydowaliśmy nieco zmienić nagłówek obecnej tablicy.

W 1984 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Liceum Zbigniewa Starzyka została odsłonięta tablica: „W HOŁDZIE PROFESOROM, ABSOLWENTOM I UCZNIOM PAŃSTWOWEGO GIMNAZJUM I LICEUM W BRZESKU POLEGŁYM W OBRONIE OJCZYZNY LUB ZAMORDOWANYM W HITLEROWSKICH WIĘZIENIACH I OBOZACH KONCENTRACYJNYCH W LATACH 1939-1945”.

Wykaz umieszczonych na tablicy nazwisk został sporządzony na podstawie spisu dokonanego przez byłego żołnierza Armii Krajowej Karola Bernackiego, który wówczas pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Historycznej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Brzesku. W przedrukach tego spisu opublikowanego w Kronice Jana Burlikowkiego (J. Burlikowski, Kronika Miasta Brzeska 1385-1944, t. II., Brzesko 2005, s. 113-114) przy nazwiskach osób, które zostały zabite w Katyniu (Józef Budyn, Józef Jakubowski, Antoni Ożarski, Marceli Wyczesany, Roman Zdrochecki), widnieją zapisy świadczące o tym, że mordu dokonali Niemcy w 1942 r. Kilkadziesiąt lat temu nie było możliwości powiedzieć prawdę o sprawcach katyńskiego mordu.

Kwerenda przeprowadzona w ciągu ostatniego roku w różnych wcześniej niedostępnych archiwach pozwoliła ustalić imiona 78 zamordowanych osób, które nie były uwzględnione na obecnej tablicy. Są wśród nich tak żydowscy (59 nazwisk), jak i katoliccy (19 nazwisk) profesorowie, absolwenci i uczniowie brzeskiego gimnazjum. Te wszystkie imiona zostaną dodane do tablicy.

Ponieważ niektóre z tych osób zostały zamordowane przez sowieckich okupantów, a pochodzący z Brzeska Żydzi ginęli w bardzo różnych okolicznościach (w obozie zagłady Bełżec, rozstrzeliwani przez Niemców podczas akcji w brzeskim getcie, prób ucieczek, w różnych miejscowościach na terenie Polski itp.) uznaliśmy, że należy zmienić nagłówek tablicy tak, żeby nie zawężał miejsc kaźni tylko do „hitlerowskich więzień i obozów koncentracyjnych”, ale obejmował wszystkie miejsca i ofiary. Bardziej szczegółowa informacja o losie ofiar będzie się sukcesywnie pojawiać na stronach internetowych liceum, a także Stowarzyszenia „Pamięć i dialog. Wspólna historia”. Mamy nadzieję, że nasze wspólne działania będą służyły przywracaniu historycznej prawdy. I już teraz zapraszamy wszystkich na uroczyste odsłonięcie tablicy w niedzielę 10 września.