Kapitan Jerzy Cyga pochowany jest na cmentarzu w Casamassima  (Zbigniew Stós)  2024-01-12

Jan Gwizdała napisał w 2001 roku w BIM, że ppor. Jerzy Cyga, obywatel Brzeska, zginął we Włoszech, w walkach 2 Korpusu Polskiego o miasto Ancora [1]. Walki pod Ancorą toczyły się w dniach 16-16 lipca 1944 roku. Polegli w walkach w rejonie Ankony spoczywają na polskim cmentarzu wojennym w Loreto. Według Wikipedii znajduje się tam 1112 grobów polskich żołnierzy. Na liście pochowanych, opublikowanych na stronie http://montecassino.eu/loreto [Dostęp: 2024-01-11], znajduje się 1084 osoby. Nie znalazłem na niej nazwiska Jerzego Cygi.

Udało mi się jednak odnaleźć Jego grób na polskim cmentarzu wojennym w Casamassima, miejscowości położonej prawie 500 km na południe od Ancory [2].

Cmentarz ten jest "Najdalej na południe położony, najmniejszy z czterech cmentarzy wojennych 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Powstał wiosną 1944 r. jako pierwszy stały cmentarz, a geneza jego powstania wiąże się z utworzeniem w Casamassima polskiego Szpitala Wojennego nr 1, przemianowanego następnie na 5. Szpital Wojenny, który stał się największą bazą sanitarną 2. Korpusu Polskiego. Liczba spoczywających na nim żołnierzy polskich waha się zależnie od źródła od 427 do 431. Są to polegli w walkach na linii Gustawa nad rzeką Sangro, zmarli w szpitalu wojskowym w Casamassima i innych szpitalach Bari i Neapolu w wyniku ran odniesionych pod Monte Cassino i w kampanii adriatyckiej, lotnicy 1586. Eskadry do Zadań Specjalnych z Brindisi oraz żołnierze zmarli w tym rejonie po zakończeniu walk we Włoszech." [3]

Z rejestru pochowanych tam osób wynika, że kpt. Cyga Józef Jerzy, ur. 04.08.1907 w Krakowie, zmarł 06.06.1946 [2]. Służył w Polskiej Szkole Taktycznej (*) Niestety na nagrobku przekręcono nazwisko z Cyga na Ciga.

Nie wiadomo na jakich źródłach opierał się Jan Gwizdała pisząc o śmierci ppor. Jerzego Cygi pod Ancorą, bo ich nie podał. W świetle moich ustaleń wynika, że Jerzy Cyga zmarł w szpitalu, już w randze kapitana, rok po zakończeniu działań wojennych we Włoszech. Niestety dalej nic nie wiadomo o okolicznościach tej śmierci. Prawdopodobnie zmarł w szpitalu na skutek ran odniesionych w czasie walk 2 Korpusu Polskiego, ale raczej nie pod Ancorą.

Nagrobek Jerzego Józefa Cygi [2]

Do poszukiwania nagrobka Jerzego Cygi zainspirował mnie Krzysztof Bogusz przysyłając, odnalezione na jednej z aukcji internetowej, dwie pocztówki. Z pierwszej dowiadujemy się, że już na początku 1938 Jerzy Cyga awansował do stopnia porucznika.

Z treści drugiej pocztówki wynika, że Leokadia Cyga, żona a może matka Jerzego, starała się bezskutecznie odnaleźć Jerzego przez Polski Czerwony Krzyż.