Chudyba Władysław w walkach o granice Rzeczpospolitej
(Krzysztof Bogusz)
2024-05-23
Chudyba Władysław w walkach o granice Rzeczpospolitej
Władysław Michał Chudyba urodził się 26 września 1896 r. w Szczepanowie k. Brzeska, jako syn Franciszka Chudyby i Angeli Chmielarz. Zamieszkały w Krakowie. Uczeń VI klasy gimnazjum. Książeczka wojskowa nr 31215.
Służył w Legionach Polskich od 20 września 1914 r. W stopniu szeregowego służył w 1. kompani I baonu 2. pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. Chory, w styczniu 1915 r. leczył się w Szpitalu Rezerwowym w Szombathely. Po powrocie do zdrowia przydzielony do 10. kompani III baonu 4. pułku piechoty III Brygady Legionów Polskich. Pełnił funkcję sekcyjnego. Od 16 listopada 1915 r. leczył się w Szpitalu Fortecznym nr 4 w Krakowie. Odnotowany w plutonie pieszym 2. szwadronu kawalerii II Brygady Legionów Polskich (od 1 stycznia 1916 2. pułk Legionów Polskich). 6 kwietnia 1917 r. został wymieniony jako uprawniony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola.
Po 1918 r. rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Otrzymał stopień podporucznika piechoty. Odkomenderowany został na Górny Śląsk, gdzie poległ 26 kwietnia 1921 r.
Okoliczności śmierci Władysława Chudyby chwilowo nie są znane (brak informacji na ten temat w ogólnodostępnych źródłach). Data jego śmierci przypada na gorący okres tuż przed wybuchem III Powstania Śląskiego.
Kilka tygodni wcześniej 20 marca 1921 r. przeprowadzony został plebiscyt, który miał zdecydować o podziale spornych terenów pomiędzy Polskę i Niemcy. Ostateczna decyzja zależała jednak od przedstawicieli rządów mocarstw zachodnich. Zgodnie z traktatem wersalskim członkowie Międzysojuszniczej Komisji mieli przygotować, opartą na wynikach plebiscytu, rekomendację dotyczącą podziału spornego regionu. III Powstanie Śląskie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. III Powstanie Śląskie było konsekwencją przegranego plebiscytu, a także przejawem dążeń części ludności śląskiej do zjednoczenia z niepodległą Polską oraz proniemieckiej postawy części wojsk alianckich, to jest Anglii i Włoch.
Wiosną 1921 r. polskie siły wojskowe na terenach plebiscytowych stanowiły poważną siłę m.in. dzięki ścisłemu, choć z natury rzeczy tajnemu wsparciu wywiadu Wojska Polskiego, dostarczającego kadrę oficerską, broń i inne wyposażenie oraz organizującego szkolenia. Oprócz rdzennych Górnoślązaków w szeregach powstańczych znalazło się ok. 9 tys. ochotników spoza Śląska (w wielu przypadkach oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego).
Władysława Chudybę pośmiertnie awansowano do stopnia porucznika piechoty. Na podstawie art. 4-go rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej dnia 29 października 1930 r. pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Niepodległości.
Opracował Krzysztof Bogusz
Historia zebrana z okruchów
Setki i tysiące żołnierzy z terenu Powiatu Brzeskiego na przestrzeni dziejów poświęcało swoje zdrowie i życie na frontach całej Europy w walce o wolną Polskę. Bezlitosny czas zatarł w większości przypadków ich nazwiska i czyny, o nielicznych z nich pamiętamy. Dlatego cenne jest zbieranie okruchów wspomnień o ludziach, którym zawdzięczamy to, że możemy żyć w wolnej Polsce.
- Ze skromnej wiązanki dat i opisu zdarzeń, z suchego wykazu imion tych, którzy oddali życie za wolność narodu, płynie przemożny rozkaz umiłowania Ojczyzny! Godnym zaprawdę samoistnego bytu jest naród, który umie czcić swych bohaterów, umie przechować imiona ich we wdzięcznym sercu - te słowa z przedmowy do jednej z prac poświęconych poległym w obronie kresów Polski powinny przypominać nam o najwyższej ofierze przodków.
(KB)
Piśmiennictwo, [Dostęp2024-05-22]:
1. Chudyba Władysław, Żołnierze Niepodległości ,
2. Monitor Polski z 1932 r. - numer 29 (pdf),
3. Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920,
4. Bohaterom narodowym w holdzie (pdf)
5. Mirosław Węcki, Plebiscyt i III Powstanie Śląskie 1921 roku,
|