Ostatni seans filmowy w Brzesku
Spośród placówek kultury w Brzesku znikło kino Bałtyk, które było jedynym kinem w mieście. Budynek kina pełnił również funkcję sali widowiskowej ze sceną na realizację koncertów i przedstawień dla większej ilości publiczności.
Szczęśliwie odległość Brzeska od Bochni czy Wojnicza nie jest specjalnie duża, zatem miłośnicy X muzy mogą bez problemów wybrać się na seanse filmowe do sąsiednich miast. W dodatku w Krakowie sale kinowe zapewniają kinomanom wysoki komfort odbioru z różnymi efektami specjalnymi. Trochę gorzej z realizacją widowisk, gdyż w tym przypadku pozostają do dyspozycji jedynie szkolne sale gimnastyczne względnie obiekty kościelne.
Historia likwidacji kina jest dosyć zagmatwana i obrazuje pewien specyficzny typ działań organów instytucji państwowych i samorządowych w ostatnim dwudziestoleciu.
Obiekt wybudowany został dzięki staraniom i nakładom społeczności brzeskiej ze składek i darowizn członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na początku dwudziestego wieku. W okresie przedwojennym Stowarzyszenie realizowało tu swoje statutowe zadania. Zaraz po II wojnie światowej władze komunistyczne przejęły majątek i decyzją Wydziału Społeczno – Politycznego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie 3.01.1948 r. zdelegalizowało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Brzesku. Budynek stal się własnością Skarbu Państwa w dyspozycji Okręgowej Instytucji Rozpowszechniania Filmów w Krakowie. Od 4.09.1989 r. zarząd nad nieruchomością przejął Wojewódzki Ośrodek Kultury w Tarnowie. W październiku 1994 roku Dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Kultury Stanisław Lis wystąpił w imieniu tej instytucji do Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych o prawo wieczystego użytkowania nieruchomości kina Bałtyk w Brzesku.. Kilka miesięcy później w lutym 1995 roku Burmistrz Miasta i Gminy Brzesko Lech Pikuła złożył wniosek do Wojewody Tarnowskiego Wiesława Wody w sprawie przekazania na rzecz Gminy Miasta Brzeska jako mienie komunalne nieruchomości Skarbu Państwa zabudowanej budynkiem kino „Bałtyk”. Urząd Wojewódzki wydał decyzję odmowną. Gminie od decyzji wojewody przysługiwało odwołanie do Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z możliwości tej władze gminne jednak nie skorzystały.
Również w lutym do Wojewody Tarnowskiego zwrócił się przedwojenny właściciel obiektu Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. W listopadzie 1995 działając w imieniu wojewody Urząd Rejonowy w Bochni postanowił zawiesić postępowanie w sprawie wniosku Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Tarnowie o użytkowanie wieczyste z uwagi na podejmowane czynności związane z reaktywowaniem stowarzyszenia „Sokół” będącego przedwojennym właścicielem nieruchomości. Również w tym roku zostało zawarte porozumienie WOK u z Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” o nieodpłatną możliwość korzystania z pomieszczeń w budynku kina do odbywania swoich spotkań.
Dnia 29 września 1995 r. decyzją Wojewody Tarnowskiego rozpoczęto program likwidacji WOK u w Tarnowie, a 1 kwietnia 1996 roku zostało zawarte porozumienie pomiędzy WOK w likwidacji a Tarnowską Agencją Rozwoju Regionalnego S.A i dotychczasowy majątek WOK u w drodze aportu został przeniesiony na rzecz agencji. I wreszcie19.9.1996 roku Stanisław Lis już jako prezes TARR miał więcej szczęścia, gdyż został sporządzony akt notarialny w Urzędzie Wojewódzkim w Tarnowie, na mocy którego Wicewojewoda Ryszard Półtorak ustanowił na rzecz TARR prawo użytkowania wieczystego dla tej nieruchomości.
Przez kolejne lata członkowie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” podejmowali liczne próby odzyskania swej własności – bezskutecznie. Budynek kina niszczał, bowiem TARR nie widziała większego sensu inwestowania w modernizację obiektu, który nie przynosi dochodów, natomiast gmina nie mogła inwestować w nieruchomość będącą własnością agencji. Wreszcie w obecnym roku stan obiektu nie zapewnia już bezpieczeństwa dla ludzi przebywających w kinie, zatem na początku roku kino zostało zamknięte. W maju odbyło się spotkanie władz gminnych z burmistrzem Janem Musiałem , agencji z prezesem Jerzym Marciniakiem i przedstawicielami stowarzyszenia - mające zdecydować o dalszych losach kina. Efekt spotkania był dość oryginalny. Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego wystawiła budynek na sprzedaż, do której niebawem doszło. Obiekt nabył przedsiębiorca z Rzeszowa.
Trudno wyrokować jakie będą dalsze losy budynku i co prywatny właściciel ma w swoich planach. Członkowie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” są rozgoryczeni takim rozwojem wydarzeń i zapowiadają podejmowanie różnych czynności prawnych zmierzających do zadośćuczynienia. Władze gminy również znalazły się w mało komfortowej sytuacji, gdyż mieszkańcom miasta trudno wytłumaczyć dlaczego w krajobrazie miasta nie ma już tej placówki. W planach gmina przewiduje budowę nowego obiektu, w którym ma znaleźć się biblioteka i sala konferencyjno-kinowa.
Ryszard Oźóg
Artykuł ten, niewielkimi zmianami korekcyjnymi, ukazał się 19 lipca, 2006 r. w Magazynie "Temi", Nr 29 (1356)