Ikony w Centrum  (Jacek Filip)  2012-09-07

Dnia 4 września br. staraniem pań: Marii Marek - dyrektorki Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz Cecylii Jabłońskiej – prezes brzeskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w Regionalnym Centrum Kulturalno-Bibliotecznym odbyło się otwarcie wystawy ikon autorstwa Teresy Kluzik. Pani Teresa pochodzi z Mielca, obecnie pracuje w Tarnowie, tam też ukończyła Liceum Sztuk Plastycznych. Oprócz ikon maluje również portrety i pejzaże. Anonsowany w zaproszeniach Alojzy Cabała z Nowego Sącza, który miał opowiedzieć o tym, jak powstają ikony i jakimi kryteriami należy się kierować przy ich tworzeniu, niestety, nie przyjechał ze względów na poważne kłopoty ze zdrowiem. W tej sytuacji zastąpił go dobrze znany w Brzesku historyk sztuki Jerzy Wyczesany, który przeczytał pracę pt. „Ikona elementem liturgii kościołów wschodnich”, nieżyjącej już słuchaczki UTW Barbary Dudzik – Łozińskiej.   Spotkanie organizacyjne UTW 17.10.2007 r. Barbara Łozińska(druga z lewej). Pani Barbara zaprojektowała logo brzeskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i kapliczkę przy ulicy Browarnej. Barbara Marta Dudzik – Łozińska: ur. w Bochni w 1946 , zm. 2011, absolwentka Politechniki Krakowskiej. Zawodowo pracowała jako projektantka, a w ostatnich latach była nauczycielem w Bochni. Szczególne zainteresowania: sztuki plastyczne, zabytki architektoniczne, zagadnienia astrologii. Myślę, że dla osób, które po raz pierwszy zetknęły się z ikonami lub niewiele o nich słyszały, warto przytoczyć ten fragment tekstu z pracy pani Łozińskiej: „Ikona jest obrazem sakralnym powstałym w kręgu kultury bizantyjskiej, charakterystycznym dla kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. Przekazem ikonograficznym objęte są wyobrażenia postaci świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno- symboliczne. Ikona wywodzi się z liturgii i często jest niezrozumiała poza liturgicznym kontekstem. Jest to dzieło bardziej modlitewne niż artystyczne, tworzone przez modlitwę i dla modlitwy. Naturalnym środowiskiem ikony jest cerkiew, rozumiana jako obiekt kultu w odniesieniu do Kościołów Wschodu wyznających chrześcijaństwo w odmianie prawosławnej. Ikona, cerkiew i liturgia to jedno. Ikona jest tylko elementem pewnej całości i tylko w tej całości jest prawdziwa. Twierdzi się, że pokazana w muzeum ikona jest tylko eksponatem i wyrwana ze swojego środowiska staje się niema, nie pełni funkcji teologicznej jako obraz modlitewny, nie jest blisko w intymnym kontakcie z modlącym się. Jednak taka muzealna ekspozycja pozwala w pewnym sensie poczuć namiastkę prawosławia oraz poznać jego symbolikę i estetykę. Tworzenie ikon wiąże się z przekazem ewangelicznym, a nie tylko z malowaniem będącym stroną estetyczną. Dlatego to mówi się o pisaniu ikon, a ikonografów porównuje się do Ewangelistów. Grzegorz IV powiedział o ikonie, że jest ewangelią kolorów dla ubogich. To, co bogaci odbierali słowem pisanym, biedni poprzez kolor czytali na wizerunku ikony. Na ikonę należy patrzeć przede wszystkim sercem i odbierać to co jest przedstawione z uniesieniem, emocjonalnie. Ikona nie powinna być realistyczna, ale kanoniczna, czyli wykonana według ściśle ustalonych reguł.” O tych właśnie regułach pisania ikon oraz o historii malarstwa ikonowego opowiedział Jerzy Wyczesany, nie omieszkając wspomnieć, że i na terenach Polski mamy wspaniałe przykłady tej twórczości. Przypomniał też, że za największego malarza, a właściwie pisarza ikon jest uznawany, żyjący w XV wieku, Andriej Rublow. Teresa Kluzik pytana przez Jerzego Wyczesanego skąd zainteresowanie akurat pisaniem ikon odpowiedziała: „Kilka, może kilkanaście lat temu zauroczył mnie ich kolor, zauroczyła mnie prostota i symbolika. Ja nie maluję takiej typowej ikony, takiej według kanonów, nigdy nie stosuję szablonu, tak jak stosowali mnisi. To wszystko jest odręczne, od razu pędzlem na desce." Otwarcia wystawy, która ma potrwać do 5 października, dokonała Maria Marek, informując jednocześnie, że istnieje możliwość zakupu wybranych przez siebie ikon. GALERIA ZDJĘĆ Jacek Filip