| Uwagi Jarosława Rubachy ("Głos w sprawie lokalizacji synagogi przy obecnej ul. Berka Joselewicza") zachęciły mnie do dokonania po raz kolejny wizji lokalnej na ul. Krótkiej i Berka Joselewicza. Oto moje spostrzeżenia: Synagoga wskazana na zdjęciu przez Jarosława Rubachę to w rzeczywistości kamienica po drugiej stronie ulicy Joselewicza. Plan nie jest dokładny, co widać bardzo dobrze po naszkicowanych kamienicach w rynku, które nijak się mają do rzeczywistych ówczesnych różnic w wielkości pomiędzy poszczególnymi budynkami a widocznymi bardzo dobrze na pocztówkach z tamtych lat. Punkty, z których zostały wykonane zdjęcia, wskazane przez Jarosława Rubachę, są, moim zdaniem, błędnie umiejscowione, zwłaszcza zielony i czerwony. Żółty budynek, o którym wspomina Jarosław Rubacha wygląda na szopę w kiepskim stanie, której mogło już nie być w latach trzydziestych. Jeżeli chodzi o kamienicę na rogu Krótkiej i Joselewicza, to nie ulega wątpliwości, że jest to na pewno ten sam budynek co na zdjęciu z 1915 roku. Balkonik drewniany widoczny na zdjęciu ze stycznia 1915 r. istnieje tu do dziś. 
Na zdjęciu z kwietnia 1915 r. widoczny jest jeszcze taki mały szczegół pozwalający na dokładniejsze zlokalizowanie synagogi oraz punktu, z którego robiono zdjęcie. Mianowicie, zawalony dach po ostrzale artyleryjskim Brzeska.
 Na zdjęciu widać także zadaszone zejście nad Uszwicę Widok na tę kamienicę "bez dachu" od strony Rynku zamieszczony jest w artykule "Ostrzał artyleryjski Brzeska w dniu 22 listopada 1914 roku" Co do zejścia po skarpie nad Uszwicę, to skłaniałbym się do tego, o czym wspominał w swojej multimedialnej prezentacji o Żydach pan Jacek Filip, iż ortodoksyjni żydzi raz w roku dokonywali rytualnej kąpieli w rzece. Na zdjęciach widać, że zejście to (schody ?) było zadaszone. Zejścia do studni nikt by chyba nie zadaszył, bo i po co? Na tym samym zdjęciu pierwszy budynek od lewej strony to budynek stojący do dziś (z napisem PRALNIA), tu wyraźnie widać, iż sąsiaduje on z synagogą. Dziś sąsiaduje z budynkami, które stoją na jej miejscu. 
W uzupełnieniu zdjęcia Pawła Nowaka zamieszczonego w omawianym artykule, dołączam zdjęcie fragmentu pocztówki Brzeska zrobione w 1968 roku (z lotu ptaka), na którym dokładnie widać tyły ul. Berka Joselewicza, łącznie z pustym placem po synagodze, gdzie, sądząc po "stylu" architektonicznym, w latach 70-tych wybudowano obecnie stojące dwa bliźniaki. .  |  | | fot. Paweł Nowak z 2012 r. | fragment pocztówki z roku 1968 |
Podsumowując: wizja lokalna i ponowna analiza dostępnych zdjęć upewniła mnie w przekonaniu, że lokalizacja synagogi przedstawiona w oryginalnym artykule "Synagoga przy ul. Berka Joselewicza w Brzesku" jest prawidłowa.
Marek Sukiennik 13 stycznia 2013 r. |