Brzesko, miasteczko w obw. Krakowskim, (niegdyś w pow. Czchowskim, woj. Krakowskiego); położone nad potokiem Uszwicą, przy trakcie wiedeńskim i kolei żelaznej krakowskiej (o podal stacji kolejnej w Słotwine).
– Obszar miasteczka zajmuje 158 morgów przestrzeni i liczy 2885 mieszkańców (885 obrz. łac. i 2000 żydów) i 117 obcych.
– Majątek i dochody miasteczka tego niewiadome.
– Jest tu dotychczasowy urząd powiatowy, gminny (pospolity), poczta, parafia łac. z starodawną farą, kościółkie św. Ducha i małą kapliczką na smętarzu, szkołą trywialną i piękny pałac hr. Wita Żeleńskiego.
– Znane są wyroby tutejsze stolarskie, tokarskie i ganczarskie, niemniej tkackie, szewskie i krawieckie, któremi większa część ludności tutejszej zarobkowuje, zbywając wyroby swoje na licznie odwidzanych targach i jarmarkach tutejszych lub cudzych w okolicy.
– Opodal miasteczka tego jest słynny browar Okocimski i młyn parowy w Słotwinie.
Nowo uchwalony powiat tutejszy zawierać będzie 15.04 mil kwadr. przestrzeni, 68.371 mieszkańców i 122 gmin, (1 miasto, 4 miasteczka i 117 wsi). – W obszar jego wchodzą dotychczasowe powiaty: brzeski, wojnicki, radłowski; gminy: Poremba i Uszwica z wiśnickiego, Zakrzów z tarnowskiego, Kąty z nowo-sądeckiego i Jamna z ciężkowickiego powiatu.
źródło: Statystyka miast i miasteczek powiatowych według nowej organizacji kraju. Zestawił Antoni Schnelder 1866 r. (pisownia oryginalna)
Nadesłał: Mariusz Gałek
8 maja 2013 r.