Pokłosie powstania styczniowego w powiecie brzeskim   (Gazeta Narodowa;Gazeta Lwowska; Przegląd)  1863-07-12

Rok temu obchodziliśmy 150-lecie wybuchu powstania styczniowego w 1863 r.  Wtedy też o echach tego powstania w Brzesku pisał na portalu Jacek Filip, czytaj »   Według Lucjana Kołodziejskiego, historyka z Borzęcina, wszyscy Ci, którzy interesują się tematem powstania styczniowego, powinni także zapoznać się z pracą doktorską Andrzeja Kunisza "Udział Ziemi Tarnowskiej w powstaniu styczniowym",  opublikowaną w 1990 r. przez KAW w Krakowie. Książka zawiera między innymi bogaty indeks nazwisk.   Przeglądając prasę z tamtego okresu, Mariusz Gałek znalazł kilka informacji dotyczących niepokojów chłopskich, jakie pół roku po wybuchu powstania ogarnęły wioski w powiecie brzeskim i bocheńskim.   Ponieważ w tym tygodniu mija kolejna rocznica wybuchu powstania, warto może przypomnieć te informacje z pierwszej ręki. Zbigniew Stós Z Ujścia Solnego. ( N a b o ż e ń s t w o  ż a ł o b n e. )   Dnia 8. lipca b. r. odbyło się w Ujściu Solonem na ogólne mieszczan żądanie żałobne nabożeństwo za wszystkich w teraźniejszej wojnie z Moskwą poległych i wymordowanych braci naszych. Mieszczanie i szlachta z okolicy licznie zgromadzili się, cechy dały światło i wystąpiły z chorągwiami żałobą pokrytemi, 15 panien biało ubranych, przepasanych czarnemi bukietami ubranych, otoczono. Na katafalku stała trumna girlandami dębowymi uwieńczona, na niej leżała cierniowa korona, mszał i biret, obok tych insygniów stał kielich. Po skończonem nabożeństwie przytomni z wielkiem przejeciem się zaintonowali pieśni nabożne.   źródło: Gazeta Narodowa, 12 lipca 1863 r. nr.126 str.3 (pisownia oryginalna) Pokłosie powstania styczniowego   B o c h n i a, 12. lipca.  Skutki agitacyi utrzymywanej także w naszym kraju z powodu powstania w Królestwie polskiem, częste zbieranie się ochotników do powstania na terytoryum tutejszem, równie jak powtórne przejścia powstańców bądź ztąd do Królestwa polskiego, bądź w skutek nieuniknionych klęsk ztamtąd na terytoryum tutejsze, na koniec opowiadania o srogościach jakich się pojedyncze oddziały powstańców dopuszczają na ludzie wiejskim w Królestwie, wywołały w zachodnich obwodach graniczących z Królestwem polskiem między ludem wiejskim niepokój, który już teraz zaczyna przybierać groźny charakter.   Stało się więc, że w skutek pogłoski rozszerzonej między ludem wiejskim o nastąpić mającym napadzie powstańców, w powiecie Brzeskim gminy Gnojnik, Uszew, Zawada, Biesiadki, Porąbka i Jadowniki; w powiecie Bocheńskim gminy Jodłówka, Brzeżnice i Łazy, nakoniec gmina Poręba w powiecie Wiśnickim, zeszłej nocy uzbroiwszy się w kosy, cepy, widły i t, p. zgromadziły się bardzo licznie przed karczmami; w Biesiadkach i w Porębie na gwałt dzwoniono; napadnięto, jak słychać, na dwór w Porębie i zabrano kilka koni, przytrzymano także właściciela Gosprzydowy pana Komara, powracającego z Brzeska do domu. C. k. władze poczyniły wszelkie kroki, by spokój przywrócić, winnych ukarać i dalszym wykroczeniom zapobiedz. Niechaj ci, którzy nagannemi agitacyami wywołują podobne excesa ludu wiejskiego, rozważą, jakie nieszczęście ztąd na cały kraj spaśćby mogło, gdyby podobny ruch między ludem większe przybrał rozmiary.   źródło: Gazeta Lwowska, 14 lipca 1863 r. nr.158 str.641-642  (pisownia oryginalna) Niepokoje w powiecie brzeskim   K r a k ó w,   14. lipca. Krak. Ztg. pisze: Donoszą nam, że w nocy z 11. na 12. b. m. chłopi ze wsi Kobyla, Chronowa i Poręby powiatu wiśnickiego, uzbrojeni w widły i kosy, zgromadzili się na granicach wsi, a kobiety z dziećmi pokryły się w zbożu z obawy mającego nastąpić napadu powstańców.   Z tych gmin przybyli konni posłańcy do pogranicznych gmin powiatu brzeskiego Uszewa, Zawady, Gnojnika i Biesiadek, którzy ostrzegli gminy o mającym jak twierdzili nastąpić niebezpieczeństwie napadu, i skłonili chłopów z tych wsi, że zgromadzili się podobnież.   Przyczyną tego wzburzenia miała być ta okoliczność, że dwóch powstańców konnych przejeżdżało przez Kobyle i Uświcę do Poręby, i chłopów, których spotkali, wzywali, aby się z nimi udali, w przeciwnym bowiem razie będą ukarani przez powstańców, którzy mają nadciągnąć.   Gwałtów nie dopuszczono się żadnych, tylko dziedzic Gnojnika, który o 4. godzinie z rana z domu wyjechał, był napastowany przez pijanego chłopa, lecz się na jego wezwanie nic zatrzymał. Chłop ten został schwytany i wzięty pod śledztwo.   Przełożony powiatu brzeskiego pojechał wczoraj o świcie do gmin Okocima, Biesiadek, Zawady i Uszewa z asystencyią żandarmeryi, gdzie ludności wiejskiej obecnej na nabożeństwie niedzielnem, za przywołaniem wójtów wiejskich i dworskich i przybyciem proboszczów wyjaśnił karygodność zgromadzania się, bezzasadność obawy, i pod najsurowszą karą zabronił podobnych wykroczeń; gminy uniewinniały się obawą napadu, i zaprzeczyły najuroczyściej, że nie miały złego zamiaru.   źródło: Gazeta Lwowska, 15 lipca 1863 r. nr.159 str.646  (pisownia oryginalna) Niepokoje c.d.   "Gazetą lwowska" doniosła o niepokojach, jakie zaszły temi dniami w zachodnich obwodach kraju naszego graniczących z królestwem Polskiem, między ludem wiejskim, a przybierających groźny charakter.   W skutek pogłosek rozszerzanych między ludem o nastąpić mającym napadzie powstańców, wieśniacy gmin Gnojnik, Uszew, Zawada, Biesiadki, Porąbka, Jadowniki, Jodłówka, Brzeźnice, Łazy i Poręba w obwodzie bocheńskim, uzbroiwszy się w nocy w kosy, cepy, widły i t. p., zgromadziły się przed karczmami.   W niektórych miejscach dopuścili się nawet gwałtów; tak w Porębie zabrali kilka koni, a p. Komara właściciela Gosprzydowy powracającego z Brzeska do domu, przytrzymali na drodze. C. k. władze poczyniły wszelkie kroki, by spokój przywrócić, winnych ukarać i dalszym wykroczeniom zapobiedz. Jakoż późniejsze wiadomości opiewają zaspakajająco: rozruchy wywołane fałszywemi pogłoskami, zostały uśmierzone.   źródło: Przegląd, Lwów, 16 lipca 1863 r. nr.30 str.3 (pisownia oryginalna)   Nadesłał: Mariusz Gałek 19 stycznia 2014 r. Od admina: Więcej informacji prasowych sprzed lat przeczytać można tutaj -->>