Otwarcie czytelni Ludowej w Szczurowej; Kurenda-Perła.  (Przyjaciel Ludu)  1904-03-13

Szczurowa pow. Brzesko. D. 10. lutego odbyło się tu uroczyste otwarcie czytelni ludowej przez Kolo Akademickie T. S. L. z Krakowa. Dziwne bardzo losy tej czytelni od zawiązków, aż do jej założenia.

Pierwsza myśl powstała jeszcze przed dwoma laty po pamiętnem przedstawieniu "Kościuszki pod Racławicami". Przedstawienie to jest pamiętne dla Szczurowy, bo od niego datuje się tu rozdział na dwa obozy. Przyczyną było umieszczenie oceny przedstawienia w Przyjacielu Ludu, w której widz podniósł zasługi  miejscowego ks. proboszcza około tego przedstawienia, które było czemś nowem w Szczurowy. Widz chciał bezstronnie podnieść to co widział, tymczasem wywołał tą pochwałą wprost przeciwny skutek. Była i pochwała dla księży w Przyjacielu, lecz jak ona została pojętą? Oto zacni księża nie życzą sobie pochwały w Przyjacielu, bo zaraz ks. biskup pomyśli, że z ludowcami trzymają, zaraz starosta krzywo spoglądał się będzie na takiego, kogo chwalą w Przyjacielu Ludu.

O chłopie, jakżeś poniżony, że nawet uznania twego się wstydzą.

Wróćmy jednak do naszej czytelni. Od tego więc czasu ks. proboszcz kroczy inną drogą, a parafjanie inną (w życiu naturalnie pozakościelnem). Składki pomimo tego ciągle szły na czytelnię, gdyż lud ochoczy na ten cel, składał się ciągle, czy przy zabawach, czy przy pogawędkach.

Raz np. zdarzył się wypadek, że kilku gospodarzy złożyło się na  ¼ hekt. piwa. Po zastanowieniu się i po zachęceniu jednego z nich ofiarowano te pieniądze na czytelnię. Przedstawienie w Okocimiu na cel założenia czytelni przyniosło pól setki zysku. Doliczywszy do tego wpisowe czterdziestu kilku członków otrzymamy przeszło 90 złr., złożonych na ten szczytny cel.

W skład zarządu weszli: Dr. Grzybczyk Stanisław, przewodniczący, Giza Stanisław, zastępca, Cholewicki Stanisław bibliotekarz, Przytuła Tomasz, sekretarz, Nita Stanisław, skarbnik, Giza Jan, Sternowski Jan, Rosa Michał, Hanek Jędrzej wydziałowi.

źródło: Przyjaciel Ludu 13 marca 1904 r. nr.11 str.5 (pisownia oryginalna)

- ***** -

Perła pow. Brzesko. Poszedłem do spowiedzi, aby się z grzechów oczyścić na 40-godzinne nabożeństwo. Gdym grzechy wyznał, proboszcz ks. Jan Bobczeński mówi: A czytasz ty Przyjaciela, tą przeklętą gazetę? A czytam - mówię. Bardzo dobrze mnie zna, to wie, ze czytam. To ja ci - tak mówi - rozgrzeszenia nie dam pod żadnym warunkiem, chyba ze czytać nie będziesz. Ja się wymawiam, jak mogę, ale nic nie pomogło, tylkom musiał wymówić, że nie będę czytał, bobym był z niczem do domu wrócił.

Co się dzieje na tym świecie. Łamię sobie głowę, gdzieby ten grzech zastosować. Są różne grzechy główne, cudze, przykazania Boże, kościelne i tam dalej, a tego przykazania: "nie czytaj" - nie mogę do żadnych zastosować. Jest to przykazanie księże, tylko a wiele większe od wszystkich przykazań Bożych i kościelnych, bo tamtych choćbym nie wypełnił, to nic, ale za to niby szóste: nie czytaj Przyjaciela Ludu, to już rozgrzeszenia nie dostaniesz. Znam takich ludzi, co chodzą raz do roku do kościoła, alba wcale nie chodzą, albo nałogowi pijacy, alba złodzieje, zbóje, podpalacze i t. p., to na tych kurend nie wydają i za owe grzechy można łatwo dostać rozgrzeszenie.

Mój Boże, źle się dzieje. Chłopie rób o suchym kawałku chleba, jeżeli go masz. Ani się nie pytają, tylko rób, na pana, na żyda, na księdza, a każdy coraz więcej chce.

Dawniej, gdy ksiądz ochrzcił dziecko, to mu wystarczyło 40 h., a teraz, czy chcesz, czy nie, to daj 2 korony. Tę czynność robią wikarzy, to oni biedni, dać im spokój. Ale chcesz się żenić, idziesz na pacierze, to daj 10 koron. Masz niby zapłacony ślub, a nieraz z ważnej przyczyny gdy się nie ożenisz, to przepadło 10 koron. Ani się nie pytają, czy ty masz, czy nie, tylko daj, bo oni mają i jeszcze więcej chcą mieć. Chłopie, masz kilkoro dzieci, a nie masz co jeść, to umieraj z głodu, im zaś się przytem dostanie, choćby kilka koron, bo za darmo cię ani nie pokropi. Nie mówi tu o swym ks. Janie Bobczeńskim, bo on jest bardzo dobry i miłosierny. Ślub da za 6 koron, ale z pobliskich parafij, o czem mi wiadomo.

Pozdrawiam redakcje i posłów ludowców.

Józef Jakubas

źródło: Przyjaciel Ludu 13 marca 1904 r. nr.11 str.11 (pisownia oryginalna)

Nadesłał: Mariusz Gałek

15 stycznia 2014 r.