Kartoteki superarbitrowych i zwolnionych legionistów z lat 1914- 1918
(bap)
2014-04-06
Kartoteki superarbitrowych i zwolnionych legionistów z lat 1914- 1918
W tym roku będziemy obchodzić setną rocznicę wybuchu I wojny światowej. Na pewno będzie się o tym historycznym wydarzeniu dużo mówić i pisać. Stały czytelnik brzesko.ws, Tadeusz Drabant, autor kilku informacji zamieszczonych na portalu, postanowił ze względu na to, iż temat ten go bardzo interesuje włożyć swój wkład w upamiętnienie tego wydarzenia. Już wkrótce zaprezentuję stopniowo efekt jego kilkumiesięcznej pracy.Zaczynam od zamieszczenia Kartoteki superarbitrowych i zwolnionych legionistów z lat 1914- 1918, pochodzących z terenu ówczesnego powiatu brzeskiego.Ponieważ miałem problemy ze znalezieniem znaczenia słowa "superarbitrowych" poprosiłem o pomoc dr Jarosława Rubachę. Oto jego wyjaśnienie: "Przyznam, że nie spotkałem się z takim określeniem. Myślę jednak, że Twoje założenie jest słuszne. Chodzi zapewne o jakiś "wymiar sprawiedliwości".Superarbitrem w tamtych czasach nazywano świadka lub sędziego rozjemczego. Idąc tym tropem i biorąc pod uwagę fakt, że dokument był sporządzany m.in. przez CUE Polskiego Korpusu Posiłkowego można założyć, iż chodzi o tych legionistów, którzy aktywnie wzięli udział w kryzysie przysięgowym, latem 1917 r. (*)Zapewne zebrał się wówczas jakiś "sąd honorowy" i decydował o tym, co z danym legionistą zrobić. Większość tych spraw (o ile nie wszystkie) - jak wynika z literatury - kończyła się zwolnieniem ze służby, a dla mieszkańców Galicji wcieleniem do armii austro-węgierskiej. Wracając do prezentowanego dokumentu, wydaje mi się zatem, że "superarbitrowany" = wydalony ze służby na podstawie orzeczenia sądu lub jakiejś komisji weryfikacyjnej. Tu należy założyć, że zapewne chodzi nie tylko o kryzys przysięgowy, ale także inne przypadki (wcześniej i później), bo myślę, że się zdarzały. "(*) Kryzys przysięgowy – tak nazwano odmowę złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec przez żołnierzy Legionów Polskich (głównie I i III Brygady) 9 i 11 lipca 1917, więcej »
Zbigniew Stós
|