Leszek Lubicz Nycz, ppłk WP, sermierz, medalista olimpijski z Los Angeles (bap) 2014-12-08

LUBICZ - NYCZ LESZEK WŁADYSŁAW (1899-1939)

ppłk sł. st. WP, instruktor wychowania fizycznego, artylerzysta i szermierz, medalista olimpijski z Los Angeles (1932). Urodzony 20 sierpnia 1899 w Brzesku, syn Henryka i Konstancji z Junosza - Borkowskich. Uczęszczał do miejscowej szkoły ludowej.

W związku z pracą ojca jako lekarza na terenie zachodniej Małopolski rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Leszek naukę rozpoczął w gimnazjum w Bochni, by kontynuować ją w tzw. II gimnazjum w Nowym Sączu. 14 lutego 1916 r., przerywając kształcenie, wstąpił ochotniczo do Legionów Polskich, służąc w 6 pułku piechoty, a następnie od 24 listopada 1916 do 29 września 1917 r. – w 1 pułku artylerii. Zwolniony z Legionów Polskich, powrócił do Nowego Sącza, gdzie w 1917 r. w macierzystym gimnazjum zdał maturę.

Od 13 listopada 1918 r. był żołnierzem Wojska Polskiego, w którym od 1 lutego 1919 do 1 lutego 1921 r. służył w 1 pułku artylerii górskiej. 1 września 1919 r. został mianowany podchorążym artylerii. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 r. 6 sierpnia 1920 r. w okolicach miejscowości Małaszewice Wielkie nad Bugiem kierował skutecznym ogniem swego plutonu, zmuszając oddziały bolszewickie do wycofania się. Za bojową podstawę odznaczono go orderem Virtuti Militari kl. 5. Od 1 marca do 1 grudnia 1921 r. odbywał szkolenie w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu. 1 kwietnia 1922 r. otrzymał awans na stopień podporucznika służby stałej artylerii z przydziałem do 1 pułku artylerii polowej w Wilnie, w którym służył do marca 1928 r. Zweryfikowany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w stopniu porucznika służby stałej artylerii ze starszeństwem z dniem 1 listopada 1920 r. W 1928 został oddelegowany na kursy wychowania fizycznego i szermierki do Centralnej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Wkrótce potem został instruktorem szermierki w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, a po jej likwidacji pracował jako jeden z pierwszych instruktorów Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie. 1 stycznia 1930 r. uzyskał awans na stopień kapitana służby stałej artylerii. W 1933 r. otrzymał przeniesienie na stanowisko dowódcy 1 baterii 14 pułku artylerii lekkiej w Poznaniu. 19 marca 1937 r. został awansowany na stopień majora służby stałej artylerii, a następnie otrzymał dowództwo II dywizjonu 14 pal.

Był czynnym sportowcem, uprawiając szermierkę. W 1929 r. zdobył mistrzostwo Armii, a w 1931 r. - mistrzostwo Polski w szabli. Był członkiem narodowej reprezentacji szablistów, która zdobywała brązowe medale Mistrzostw Europy w Leodium (Liége) w 1930 r. oraz w Warszawie w 1934 r. Ukoronowaniem jego kariery było wywalczenie w 1932 r. wraz z drużyną narodową brązowego medalu Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles. Od 1934 r. ograniczył swój udział w zawodach szermierczych a zwiększył zainteresowanie narciarstwem. Urządzał kursy narciarskie dla młodszych oficerów w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach, a sam wziął nawet udział w mistrzostwach narciarskich Związku Wojskowych Klubów Sportowych, zajmując drugie miejsce w biegu zjazdowym w grupie starszych oraz pierwszą nagrodę w slalomie. Zdobyte doświadczenia posłużyły mu do opracowania instrukcji do szkolenia narciarskiego w wojsku i do wydania podręcznika pt. "Wytyczne nauczania i zasady jazdy na nartach".

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził 2 dyonem 14 pal w składzie 14 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”. Uczestniczył m.in. w bitwie nad Bzurą, potem w walkach odwrotowych na przedpolach Warszawy. Poległ 22 września w trakcie próby przebicia się do oblężonej stolicy.

Okoliczności śmierci:

Zginął podczas próby przebicia się do oblężonej Warszawy. Jak relacjonuje kpt. Adam Soja, lekarz 11 dywizjonu artylerii konnej: "Natarcie nasze (…) rozpoczęło się wnet po wyjściu z Puszczy Kampinoskiej, jakieś 2 wsi już wcześniej przed Łomiankami i doszło do ostatniej linii niemieckiej przy końcu Łomianek. Następna wieś, to był Buraków i przedmieście Warszawy, jak nas informowano. I tu na ostatniej linii oporu niemieckiego utknęło nasze natarcie. Wówczas mjr Leszek Lubicz-Nycz szybko zorientował się w sytuacji i widział tylko jedną możliwość wydostania się z tego kotła przez przesmyknięcie się pod wałem wiślanym do lasu Burakowa. Wówczas mjr Nycz podjechał konno pod wał wiślany, gdzie ja znajdowałem się z rannymi, opowiedział mi o sytuacji i powiada: 'jedyna możliwość przedarcia się jest pod wałem wiślanym do lasu Burakowa, tutaj mamy osłonę z drzew i zarośli. Wolnej i gołej przestrzeni, zupełnie nie osłoniętej, mamy około 150 m – uda się to dobrze, a nie, to trudno' i prosto zaraz pojechał pierwszy, za nim kilku konnych, którzy byli blisko koni, a na ostatku prawie, bo dopiero doleciałem do konia, wsiadłem ja i puściłem się za nimi. Za mną też jeszcze kilku jechało, ale nikt nie dojechał. Jechaliśmy pod wałem wiślanym z Łomianek do lasu Burakowa. Przestrzeń – jakie 150 m – była równa jak stół i zupełnie pusta, bez choćby jednego drzewka, bez żadnego szuwaru tak, iż z Łomianek Górnych, skąd prażyli do nas Niemcy z kilku karabinów maszynowych, przedstawialiśmy cel wymarzony. Ja w końcu, patrzę, a dopędzam majora, reszta wszystko leży na ziemi, tak konie, jak i ludzie, albo stoją jakby urzeczeni, bez ruchu. Koń majora widocznie ranny, bo niby leci, a nic mu nie ubywa drogi, wreszcie tak koń jak i major padają. Mój koń przeskakuje przez trupy [...]" (cyt. za: Nycz 1979).

Lokalizacja grobu: kwatera: A 10, rząd: I, grób: 26 (Cmentarz Wojskowy...) lub 32 (Głowacki 1985, s. 381) - mogiła pierwotnie indywidualna; w 1981 r. złożono w niej również ciało zmarłego brata Leszka, Bronisława Lubicz-Nycza

Wspomnienie:

Gen. Jerzy Kirchmayer, w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. mjr dypl. i zastępca szefa oddziału operacyjnego sztabu Armii "Pomorze" (fragment wspomnień dotyczący wspólnego szkolenia w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu, służby w Wojsku Polskim w okresie międzywojennym oraz bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 r.): "Nycz – późniejszy słynny szablista i sportowiec – był ogniomistrzem, szefem naszej grupy. Polubiliśmy się bardzo. Uczył się doskonale i wyróżniał na wszystkich ćwiczeniach w terenie opanowaniem graniczącym z angielską flegmą, a jednocześnie szybką orientacją i doskonałą sprawnością fizyczną. Był bardzo ambitny i nie dał sobie wydrzeć stanowiska prymusa w szkole, chociaż zdolności miał raczej średnie. Nadrabiał to pracowitością. U przełożonych cieszył się dużym autorytetem jako kawaler Virtuti Militari, Krzyża Walecznych – no i legionista. Z Nyczem spotykałem się później dość często, zwłaszcza w Wilnie. Służył wtedy w 1 pułku artylerii lekkiej, kochał się w jakiejś bardzo pięknej mężatce, z którą niemiłosiernie afiszował się na trzeciego we wszystkich lokalach. Ostatni raz spotkaliśmy się w Iłowie w nocy z 17 na 18 IX 1939 r. Był wówczas majorem i dowódcą dywizjonu w 14 pułku artylerii lekkiej. Zastał mnie przy rozplątywaniu wściekłego zatoru na skrzyżowaniu dróg. Był sam lub może tylko z kilkoma żołnierzami. W każdym razie nie miał już swego dywizjonu. Postał trochę ze mną i pomógł mi. Uścisnęliśmy sobie dłonie – po raz ostatni, bo parę dni później poległ pod Łomiankami, przebijając się do Warszawy" (Kirchmayer 1987). Pchor. Jan Urbaniak, oficer ogniowy 4 baterii 14 pal (fragment relacji spisanej w 1969 r. dotyczący zdobycia Piątku): "Wielkie wrażenie zrobił na mnie major Nycz – ludzki, męski, mężny. Do końca działań był z naszymi bohaterami, ja go już jednak więcej nie widziałem. Tydzień później już nie żył" (Urbaniak 1989).

Nadesłał: Mariusz Gałek

23 listopada 2014 r.

źródło: http://www.bohaterowie1939.pl/polegly,lubicz-nycz,leszek,5831.html

Dodatkowe informacje o osiągnięciach sportowych Leszka Lycza można znaleźć tutaj:

http://www.bohaterowie1939.pl/polegly,lubicz-nycz,leszek,5831.html

http://www.ringschule.org/index.php?mact=News,cntnt01,detail,0&cntnt01articleid=17&cntnt01origid=22&cntnt01returnid=22

http://www.lomianki.info/document.php?did=2740

http://www.muzeumsportu.waw.pl/edukacja/bazy-wiedzy/olimpijczycy-ii-rp/63-lubicz-nycz-leszek-wladyslaw

http://bohdankezik.art.pl/film_leszeklubicznycz.html

Zdjęcia:

http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/58824/99f4ca6dc73aad9d3e0a1b4e48e0cf9c/

http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/58827/99f4ca6dc73aad9d3e0a1b4e48e0cf9c/