Józef Latosiński (ur. 31 października 1861 w Czchowie, zm. 21 grudnia 1928 w Wilamowicach) – długoletni kierownik szkoły w Wilamowicach, historyk-amator, autor Monografii Miasteczka Wilamowic.
Do Wilamowic przybył w roku 1884 lub 1885 jako młody nauczyciel. Tego niespełna 23 letniego człowieka zafascynował tutejszy specyficzny folklor, język i obyczaje panujące wśród mieszkańców tej malowniczej osady. To malownicze miasteczko stało się jego nowym domem, a odrębność kulturowa, z którą zetknął się w Wilamowicach pochłonęła go bez reszty. Postanowił więc szukać źródeł tej odrębności i zdecydował się na napisanie „Monografii miasteczka Wilamowic“. W tamtych czasach było to jednak duże wyzwanie dla autora takiego projektu, a wiązało się to z jego wytrwałością w poszukiwaniu źródeł historycznych. Poszukiwania takie wymagały dużego wysiłku związanego z licznymi podróżami do Bielska, Oświęcimia, Żywca, Krakowa, Lwowa a nawet Wiednia, szperania w archiwach gminnych jak i spisywania ustnych przekazów mieszkańców. Zbieranie materiałów do książki trwało parę długich lat mozolnej pracy. Praca ta jednak nie poszła na marne, a owocem tych żmudnych badań i poszukiwań stała się właśnie „Monografia miasteczka Wilamowic“. Opracowana została w 1908 roku – w setną rocznicę wykupienia się Wilamowic z poddaństwa, zaś wydano ją w Krakowie w 1909 roku. Z najgłębszą czcią i wdzięcznością autor poświęcił swoją książkę Arcybiskupowi i Metropolicie lwowskiemu Józefowi Bilczewskiemu, natomiast dochód ze sprzedaży przeznaczył na budowę nowego kościoła w Wilamowicach. W powiecie bielskim było to pierwsze napisane w języku polskim tego rodzaju dzieło, które nie przyniosło autorowi uznania miejscowych obywateli. Dopiero po latach zrozumiano i doceniono wartość „Monografii“, a co światlejsi mieszkańcy przechowywali ją wśród rodzinnych pamiątek. Do dnia dzisiejszego pozostało jeszcze kilka egzemplarzy. Dzisiaj mieszkańcy Wilamowic są wdzięczni Latosińskiemu za tę swoistą „Biblię“, która jest jedynym odniesieniem i źródłem wiedzy z tamtych czasów. W 1990 roku wznowiono wydanie tego cennego dzieła.
Józef Latosiński był nauczycielem najpierw trzy a później czteroklasowej szkoły, następnie kierownikiem tejże szkoły. Od 1 września 1926 roku w Wilamowicach zaczęła funkcjonować siedmioklasowa szkoła, której Latosiński był w dalszym ciągu kierownikiem. Po jego śmierci w 1928 roku kierownictwo nad szkołą przejął Eugeniusz Bilczewski. Latosiński jako inicjator powstania Towarzystwa Szkoły Ludowej, prowadził zespoły amatorskie, które wystawiały sztuki patriotyczne, takie jak „Betlejem Polskie“, „Tadeusz Kościuszko“. Przygotowywał obchody rocznicowe Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Konstytucji 3 Maja a szczególnie uroczyście 500 – lecie bitwy pod Grunwaldem. Organizował również wycieczki mieszkańców Wilamowic do Krakowa.
W 1887 r. założona została w Wilamowicach straż pożarna, gdzie inicjatywę w tym zakresie podjął właśnie ówczesny kierownik szkoły Józef Latosiński gdyż w tamtych czasach założyciel straży pożarnej wywodził się najczęściej z grona osób poważanych na terenie danej miejscowości.
W 1910 roku Józef Latosiński ożenił się z Wilamowianką – wdową Katarzyną Nycz. Wychowywał i kształcił także jej dwóch synów. Na pamiątkę zasług, którymi Latosiński wpisał się w historię Wilamowic, nazwano jego imieniem jedną z ulic w Wilamowicach.
źródło: Większość informacji pochodzi z przedmowy p.Barbary Tomanek do wydania drugiego „Monografii miasteczka Wilamowic“ (Aneta Mika »)
Nadesłał: Mariusz Gałek
19 listopada 2014 r.