Jak to jest z tym dostępem do informacji?
(Wacław Wodnik)
2015-07-30
Kilka dni temu napisałem o braku na www.brzesko.pl aktualnych protokołów z sesji Rady Miejskiej oraz posiedzeń jej poszczególnych komisji, zastanawiając się, czy jest to tylko chwilowa „zadyszka”, czy „proces długofalowy”, na zaistnienie którego mogłaby wskazywać wypowiedź przewodniczącego Rady Miejskiej Krzysztofa Ojczyka na odbytym 20 marca 2015 r. posiedzeniu Komisji Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska i Rolnictwa; przewodniczący „zawnioskował, by wnioski z komisji były publikowane po przyjęciu i przegłosowaniu na stronie internetowej Urzędu. Protokoły się długo przyjmują, wnioski są niepublikowane i pan sekretarz to ponoć zablokował.”
Prawo dostępu obywateli do tego rodzaju informacji regulują Konstytucja RP i stosowne ustawy. Zgodnie z art. 61 ust. 2 Konstytucji RP mamy dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu obrad. Potwierdzenie tego znajdziemy w ustawach z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Artykuł 19 ostatniej z wymienionych nakłada obowiązek sporządzania i udostępniania protokołów z sesji rady gminy (dotyczy to także posiedzeń komisji), chyba że zostanie stworzona możliwość skorzystania z materiałów audiowizualnych lub teleinformatycznych rejestrujących w pełni te obrady. Nie ma zatem chyba żadnych wątpliwości, że protokoły, o jakich mowa, stanowią informację publiczną.
Rozdział VII Statutu Gminy Brzesko (Uchwała Nr VII/39/2007 Rady Miejskiej w Brzesku z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie Statutu Gminy Brzesko) szczegółowo reguluje Zasady dostępu do dokumentów organów gminy i komisji Rady Miejskiej oraz korzystania z nich. Paragrafy 43 i 44 informują m.in. o możliwości odpłatnego otrzymania kopii tych dokumentów oraz o tym, że wgląd do nich powinien nastąpić w „warunkach umożliwiających obywatelowi swobodne zapoznanie się z ich treścią, w szczególności przez udostępnienie biurka i krzesła.”
Ani w ustawie o dostępie do informacji publicznej, ani w ustawie o samorządzie gminnym nie ma podane, kiedy protokoły należy opublikować w BIP. Biorąc jednak pod uwagę art. 11b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich mają być dokładnie określone w statucie gminy. Paragraf 45 Statutu Gminy Brzesko stanowi, że „Uchwały, zarządzenia i protokoły z posiedzeń organów Gminy podlegają udostępnianiu po ich przyjęciu – zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz Statutem”, a paragraf 46 „udostępnia” je na stronie internetowej Urzędu Miejskiego.
Wróćmy do cytowanej na początku wypowiedzi Krzysztofa Ojczyka, że wnioski są niepublikowane, protokoły długo się przyjmują, i ponoć od woli sekretarza UM zależy odblokowanie tego stanu rzeczy. Jedyna informacja o roli sekretarza w udostępnianiu protokołów znajduje się w ust. 2 paragrafu 44: „Osoba, o której mowa w ust. 1, może również wnioskować o wydanie jej uwierzytelnionego odpisu dokumentów. Uwierzytelnienia dokonuje Sekretarz Gminy lub pracownik Biura Rady Miejskiej.” Więc jeśli „pan sekretarz to ponoć zablokował”, zrobił to bezprawnie, gdyż naruszył Statut Gminy.
Wymieniony wyżej Statut zawiera również Regulamin Rady Miejskiej, a tam ust. 2 paragrafu 13 mówi, że „Przewodniczący Rady zapewnia wyłożenie protokołu w ciągu 7 dni po zakończeniu sesji w Biurze Rady i podczas następnych obrad rady.” Jeśli można przeczytać protokół już w tydzień po zakończeniu sesji, to co stoi na przeszkodzie, żeby z tak zwanym lekkim poślizgiem został on opublikowany na stronie internetowej Urzędu Miejskiego. A ostatni protokół z sesji brzeskiej Rady nosi datę 18 marca 2015 r. Podobnie mogłyby się ukazywać protokoły z posiedzeń komisji. Wnioski komisji pojawiły się na stronie internetowej Urzędu po raz ostatni w roku 2014. Czy w takiej sytuacji można mówić o przestrzeganiu wymienionych na początku ustaw, a szczególnie Statutu Gminy Brzesko?
Nigdzie nie ma w tym dokumencie zapisu, że protokół z sesji lub z posiedzenia komisji nabiera „mocy urzędowej”, a więc może zostać opublikowany dopiero wtedy, kiedy jego ważność zostanie uznana poprzez przegłosowanie na kolejnych obradach czy posiedzeniu. Odnosi się do tego w artykule „Dostęp do protokołu sesji rady gminy” doktor nauk prawnych Marlena Sakowska-Baryła, radca prawny w Urzędzie Miasta Łodzi (www.wspolnota.org.pl): „Bezspornie protokół sesji rady gminy już w momencie jego sporządzenia – bez względu na to, czy został przyjęty przez radę, czy jeszcze nie – stanowi materiał dokumentujący to posiedzenie, i jako taki podlega udostępnieniu. (...) Istotnym walorem przyjęcia takiej praktyki jest zapewnienie bieżącego dostępu do informacji publicznej – protokołów sesji rady gminy bez oczekiwania na przyjęcie protokołu przez radę, które niekiedy następuje w odległym terminie od dnia sesji, czy też od momentu sporządzenia tego dokumentu. Pożądanym rozwiązaniem technicznym byłoby jednocześnie opatrzenie protokołu opublikowanego w BIP stosownym oznaczeniem wskazującym jednoznacznie, czy jest to protokół <przyjęty> czy <nieprzyjęty>, a jeśli nieprzyjęty, to z jakich powodów – czy z uwagi na to, że rada nie obradowała jeszcze w tym przedmiocie, czy też nie uzyskał on akceptacji rady w przeprowadzonym głosowaniu, bo i takiej sytuacji nie sposób wykluczyć.”
Sądzę, że po lekturze tego tekstu nietrudno będzie wskazać, kto w pierwszym rzędzie jest odpowiedzialny za to, żeby protokoły z sesji Rady Miejskiej i z posiedzeń jej komisji ukazywały się w sensownym terminie po ich zakończeniu. Żywić też trzeba nadzieję, że zaległości w tym temacie zostaną szybko nadrobione, jeśli mamy mówić o czymś takim jak praworządność, a nie jak słyszy się tu i ówdzie, że „widać oni mają coś do ukrycia”.
Wacław Wodnik
|