Rodzina Stanisława Staffa ze Stanisławowa - pracownika Browaru Okocim i mieszkańca "Staffówki"
(Zb. Stós i inni)
2016-04-04
Przyczynek do biografii rodziny Filipkiewiczów i Staffów osiadłych w Brzesku
w I połowie XX w.
Cz. II
Rodzina Stanisława Staffa ze Stanisławowa - pracownika Browaru Okocim i mieszkańca "Staffówki" na Brzezowcu.
Wiele stwierdzeń zawartych w artykule jest moją subiektywną kompilacją informacji, jakie znalazłem w Internecie lub otrzymałem od czytelników portalu i należy podchodzić do nich z ograniczonym zaufaniem, bo niekoniecznie muszą być prawdziwe. Moje dywagacje zaznaczyłem gwiazdką (* lub ?). Mam nadzieję, że czytelnicy uzupełnią podane przeze mnie informacje lub sprostują dostrzeżone błędy.
Na końcu artykułu zamieściłem listę wszystkich osób, które w mniejszym lub większym stopniu zaangażowały się w uzyskiwanie informacji, opisy zdjęć czy przeprowadzanie wywiadów środowiskowych. Szczególne słowa uznania należą się Alicji Wolak, która uratowała przed zniszczeniem ponad dziewięćdziesiąt starych fotografii. Po zamieszczeniu na portalu zdjęć "Staffówki" z okresu okupacji niemieckiej, udostępnionych przez Marka Sukiennika (zobacz »), Alicja Wolak przysłała posiadane przez nią zdjęcia i w ten sposób stały się one zalążkiem powstania artykułów na temat losów kilku rodzin mniej lub bardziej związanych z Brzeskiem.
Bardzo duży wkład w zbieranie informacji i przeglądanie archiwalnych dokumentów wniosła Barbara Serwin, która dodatkowo poświęciła wiele czasu, podobnie jak Paweł Nowak, na przeprowadzenie rozmów ze świadkami pamiętającymi niektórych bohaterów artykułu. Osobne podziękowania należą się sponsorom konkursu (Januszowi Gawlikowi, Katarzynie Pacewicz-Pyrek i Waldemarowi Stósowi), dzięki któremu udało dotrzeć się do unikatowych, archiwalnych zdjęć. Waldemar Stós dodatkowo zajął się skanowaniem i obróbką zdjęć.
Stanisław Gustaw Staff urodził się w Stanisławowie 14.03.1906 r. w rodzinie Jana i Marii z d. Dvorak [1].
Oboje rodzice Stanisława urodzili się we wsi Pliskovice (Czechy). Nie wiadomo dokładnie, kiedy i w jakich okolicznościach Staffowie zamieszkali w Stanisławowie, ale byli tam na pewno już na początku XX wieku.
Jan Staff, ur. 15.05.1870 r. Był synem Wacława Staffa i Anny zd. Syblik [12]. Prowadził w Stanisławowie wraz z Bogumiłem (brat ?) znaną cukiernię [2], [3],[ 4] przy rogu placu Adama Mickiewicza i ul. Maurycego Gosławskiego.
W działach ogłoszeń stanisławowskich gazet nazwisko właścicieli cukierni Staff
w odróżnieniu od tego, co widać na zdjęciu, nigdy nie jest pisane jako "Staf".
Żona Jana Staffa, Maria ur. się 5.08.1878 r. (wg napisu na nagrobku, a w 1876 wg aktu zgonu [5]) w rodzinie Dvoraków. Po zamieszkaniu w Brzesku używała spolszczonej wersji nazwiska - Dworzak. Takie nazwisko figuruje zarówno na akcie ślubu i zgonu jej syna Stanisława [1],[6], jak i na akcie zgonu Marii [5], wystawionym w Brzesku.
Stanisław Staff miał dwie siostry: Ludmiłę i Elżbietę, o których piszę w dalszej części artykułu.
| 
| Jan (w mundurze ułanów - przypis J. Rubacha) i Maria Staffowie
z córką Ludmiłą
Wiedeń, 1903-1904
(rok wg mojego oszacowania)
| Jan i Maria Staffowie z dziećmi
(Elżbietą, Stanisławem i Ludmiłą)
Stanisławów, 1907-1908 r.
(rok wg mojego oszacowania)
|
Elżbieta, Stanisław i Ludmiła
Lwów, 1912-1913
(rok wg mojego oszacowania)
Jan Staff
Rok 1930/31
(rok wg mojego oszacowania)
Jan Staff prowadził cukiernię w Stanisławowie także w czasie okupacji. Po zakończeniu wojny wraz z żoną Marią przyjechali do Brzeska i zamieszkali razem z synem i synową na Brzezowcu. [2],[3].
Jak wspomina p. Barbara Palej, sąsiadka Staffów z Brzezowca, "Rodzice Stanisława zajmowali dwa pomieszczenia na piętrze. Ojciec był mało komunikatywny z sąsiadami w przeciwieństwie do jego żony. Maria Staff była bardzo ciepłą osobą, która często przychodziła do moich rodziców a później i do mnie. Była niskiego wzrostu, mówiła z charakterystycznym wschodnim akcentem. Bardzo lubiła wdawać się w rozmowy z moją nieżyjącą już siostrą Marią." Wg wspomnień p. Palejowej, Staffowie bardzo przeżywali przesiedlenie. Jak większość wysiedleńców pozostawili w Stanisławowie nie tylko wspomnienia, ale i dorobek całego swojego życia. Nie może więc dziwić gorycz i rozczarowanie Marii Staff, która często powtarzała w rozmowach, "że należy konsumować życie, brać z niego wszystko co się da, nie odkładać nic na potem, bo okazać się może, że nie ma potem" [3]
Jan Staff zmarł w dniu 7.05.1949 r. (wg napisu na nagrobku), a Maria Staff kilkanaście lat później - 21.10.1964 r. [5]. Oboje zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w grobowcu Filipkiewiczów. W roku 1970 Stanisław Staff wybudował nowy grobowiec na cmentarzu komunalnym w Brzesku i tam przeniósł zwłoki rodziców i zmarłej w 1968 r. żony Zofii [7]
* * * * *
Wróćmy jednak do Stanisława Staffa, który jest centralną postacią tego artykułu.
W latach 1925-1930 Stanisław Staff studiował w Politechnice Czeskiej w Pradze na kierunku "Technologia chemiczna i inżynieria procesowa".
Praga
20 XII 1925 r.
Legitymacja domu studenckiego
|  |
 |  | Pamiątkowe zdjęcia z czasów studiów (?)
|
Nie wiadomo dokładnie, jak toczyły się losy inż. Staffa po skończeniu studiów.
Z odzyskanych pamiątkowych zdjęć wygląda na to, że mógł pracować w Stanisławowie w jednej z trzech funkcjonujących tam rafinerii naftowych.
 |  | W drodze do pracy (?)
| Stanisław Staff wraz ze współpracownikami (?) |
 | Lwów. Tramwaj nr 10
Rogatka Zamarstynowska – Rogatka Stryjska |
Był członkiem klubu sportowego Rewera Stanisławów, a także lubił górskie wspinaczki i jazdę na nartach.
 |  |  |  | Worochta - miejscowość uzdrowiskowa, 93 km od Iwano-Frankowska (Stanisławowa)
| Wycieczka w góry
|  |  | Na szczycie Chomiaka i na tle Syniaka
13 V 1934 r. | Gdynia 30 VI 1935 r. |
Nie udało mi się ustalić, w którym roku i w jakich okolicznościach Stanisław Staff przyjechał do Brzeska, ale na pewno pracował w Browarze Okocim przed 1939 r. Wtedy też poznał swoja przyszłą żonę Zofię Filipkiewicz, która również tam pracowała [3].
|  | | PKP Słotwina- Brzesko - zaświadczenie z 2 II 1938 r. |
 | 
|
W Okocimiu (?)
| Stanisław Staff był członkiem OKS.
Kleczą od lewej: Józef Wojciechowski, Jan Korman.
(nie do końca jest jasne czy to jest zdjęcie zrobione przed 1939, czy po 1945 roku)
|
Jak wspomina p. Helena Elget, która pracowała z inż. Staffem w Browarze od 1952 r. aż do jego emerytury - "Staff pracował w Browarze już przed wojną u Goetza. Mieszkał w domu urzędniczym przy Okocimskiej (przed stadionem). W domu urzędniczym na parterze były dwa mieszkania, a na piętrze garsoniery. Wyżej znajdowała się kuchnia i mieszkanie kucharza, który dla wszystkich lokatorów gotował." [4]
I jak dalej wspomina p. Helena Elget - "W czasie wojny Staff pracował razem z ojcem w Stanisławowie. Jego ojciec miał tam cukiernię. Do dziś przechowuję przepisy p. Staffa na różne ciasteczka. Robił także wyśmienity pasztet z drożdży."
Po zakończeniu wojny Stanisław Staff wraca do Brzeska i tu zawiera w dniu 26.12.1945 r. związek małżeński ze wspomnianą już wcześniej Zofią Filipkiewicz [1]. Ślubu udzielał proboszcz ks. Jakub Stosur. [USC]
Po ślubie Stanisław zamieszkał wraz z rodzicami na Brzezowcu w willi należącej do nowo poślubionej żony (teść, Roman Filipkiewicz, już wtedy nie żył).
O historii rodziny Filipkiewiczów pisałem w poprzedniej części artykułu [7] czytaj »
Willa Filipkiewiczów, nazywana po 1945 roku "Staffówką"
Przed "Staffówką"
Od lewej: Stanisław Staff, Bronisława Filipkiewicz. Zofia Staff, Rozalia Cieluch - przyjaciółka Zofii , NN
(Lata 50. XX w.)
| |  |  |  |  | | Zdjęcia Stanisława Staffa z rożnego okresu życia |
Stanisław Staff podjął ponownie pracę w Browarze Okocim, gdzie był kierownikiem Laboratorium, Głównym Technologiem, a następnie kierownikiem Działu Kontroli Jakości.
W zbiorze zdjęć uratowanych przez Alicję Wolak znajdują także fotografie z tego okresu.
Stanisław Staff wraz z koleżankami z laboratorium w Browarze Okocim.
Od: lewej: Irena Wiatr, Celina Zydroń, Helena Elget, Pelagia Mazurek - zwolniła się z browaru i przeniosła się do Lublina, skąd pochodziła. Lata 50. XX w.
 | Świeradów 19 IV-9 V 1956 r.
Opis na zdjęciu nie bardzo zgadza się z nazwą miejscowości "Krynica" widoczną na zdjęciu. |
 |  | Wycieczka pracowników Browaru na zielona trawkę (po lewej) i do Żegiestowa Zdroju 1958 r. (po prawej)
|  |  | Świeradów 6 VII 1962 r.
Nie wiadomo, czy to wycieczka pracowników Browaru, czy prywatny pobyt inż. Staffa w tym uzdrowisku
| | | 
| Od lewej: Edward Jelonek - dyr. gospodarstwa rolnego przy Browarze (na tzw. Równi), NN, Stanisław Staff, Michał Stelmach.
Podpis na zdjęciu: "Żywiec (drugi wyraz nieczytelny)"
| Od lewej: Mirosław Chmielewski, NN, Stanisław Staff, Michał Stelmach. Pierwszy z prawej p. Piątkowski, drugi z prawej Brala Stanisław - bryg. słodowni. Twarzą zwrócony w pierwszym rzędzie Józef Stelmach, obok siedzą tyłem - Stanisława Kłósek i inż Józef Kłósek.
Podpis na zdjęciu: (drugi wyraz nieczytelny)" |  |  | Pierwszy z lewej p. Lubecki - gł.księgowy w Browarze,
Z prawej - mjr Tadeusz Wilk, inż. Staff, NN,NN
| Od lewej: NN, inż Sztam Edward - dyr. tech. w Tychach, NN, inż Staff, dyr. Strzelecki z Tych ,NN, Mirosław Chmielewski - dyr. administracyjny w Okocimiu. Siedzą od lewej: dyr. Kazimierz Stec (Okocim) i dyr. nacz. z Tych. Lata 60-te.
| Uwaga do kolorowego zdjęcia po prawej. Na odwrocie podpisano "Herr Ing Staw". Być może byli na tym spotkaniu także zaprzyjaźnieni browarnicy z NRD?
 |  |  | Miejsce i okoliczności zrobienia tych zdjęć są nieznane
|
Kilka zdjęć prywatnych Stanisława Staffa.
 |  |  |  | Opisu brak
| Opisu brak
| Żegiestów 10 VII 1958 r. | Iwonicz 1958 |
Stanisław Gustaw Staff - zmarł 23.02. 1973 r. w Brzesku i został pochowany na cmentarzu komunalnym obok żony, teściowej i swoich rodziców.
fot. Paweł Nowak
Po śmierci Stanisława właścicielką "Staffówki" została jego siostra Elżbieta Koczerska. Stanisława Staffa przeżył także jego siostrzeniec Jan Dyńko.
* * * * *
A oto co udało mi się ustalić z pomocą internetu i czytelników portalu na temat losów sióstr Stanisława i ich rodzin.
Ludmiła Staff urodziła się w styczniu 1901 r. w Stanisławowie [8]. Jej mężem był kpt. Tadeusz Adam Dyńko. Tadeusz i Ludmiła mieli jednego syna, Jana.
Jan i Maria Staff z dziećmi:
Stanisławem, Elżbietą, Ludmiłą oraz zięciem kpt. Tadeuszem Dyńko [3]
Pierwsza połowa lat 20. XX w.
Te "daszki" na lewym rękawie munduru to odznaka honorowa za czas pobytu na froncie; za każde 6 miesięcy należał się jeden galon (szewron). Skoro kpt. Dyńko ma ich 8, to znaczy, że na froncie spędził 4 lata - przypis Jarosław Rubacha.
Kpt. rez. Tadeusz Adam DYŃKO s. Pawła i Herminy z Ujwarów, ur. 11.10.1894 r. w Brodach. W l. 1912 - 1914 członek Związku Strzeleckiego. Żołnierz I Brygady Leg., walczył pod Łowczówkiem (ranny) (w 1914 r. - przypis J. Rubacha) i Kamionką (1915 r - przypis J. Rubacha). Organizator POW (Polskiej Organizacji Wojskowej - przypis J. Rubacha) w Stanisławowie. W 1920 zaangażowany w służbie wywiadowczej [9]. Następnie w 11 pap. (11 pułk artylerii polowej w 1931 r. został przemianowany na 11 pułku artylerii lekkiej, a w 1934 na 11 Karpacki pułk artylerii lekkiej - przypis J. Rubacha). Od 1931 w rez. Odznaczony KW (Krzyżem Walecznych - przypis J. Rubacha) czterokrotnie, MN (Medalem Niepodległości - przypis J. Rubacha), SKZ (srebrnym Krzyżem Zasługi - przypis J. Rubacha), bdd (nie wiadomo co ten skrót oznacza - przypis J.R.). Zamordowany w Katyniu w dniu 5 kwietnia 1940 r. (źródło: [dostęp 27.03.2016]). Pośmiertnie awansowany na majora. Tą samą datę urodzenia Tadeusza Dyńko podano na stronie Katedry Polowej WP [dostep 27.03.2016]
Na stronie Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku można przeczytać taką informację: Tadeusz Dyńko 2 - X - 1893 Brody (data urodzenia inna niż podano w źródle cytowanym powyżej), Hermina Paweł, Przydział 1.p.art. LP, Legionista. W LP służył od 3 VIII 1914, do 20 IX 1917 w 1.p.art. Odznaczony KN z mieczami (miniaturka odznaczenia widoczna na zamieszczonym zdjęciu - przypis mój) [dostęp 27.03.2016]
Po przejściu do rezerwy Tadeusz Dyńko został kierownikiem wydziału w stanisławowskim Urzędzie Wojewódzkim [10].
kpt. Tadeusz Dyńko
zamordowany w Katyniu - 5 IV 1940 r.
(fot. zrobiona w 1931 r., po przejściu do rezerwy)
* * * * *
Jan Dyńko ur. 4.04.1926 r. w Stanisławowie, syn Tadeusza Dyńko i Ludmiły z d. Staff. Od sierpnia 1948 r. zamieszkały w Brzesku.
Jan z dziadkami, Pawłem i Herminą Dyńko (?)
| 
Janek Dyńko, na drugim planie Ludmiła jego mama. | 
Janek Dyńko z tatą, Tadeuszem Dyńko
|  |
Ludmiła Dyńko z synem Janem
|
Bardzo dziwny jest podpis na odwrocie zdjęcia - Janek Palka.
| 
Kolejne zdjęcie z dziwnym podpisem
"Dyńko Jan dla Swoich"
|
Pewnie już się nigdy nie dowiemy, dlaczego Jan Dyńko podpisywał się jako Jan Palka i co miał na myśli, pisząc na zdjęciu "Dyńko Jan dla Swoich"? Może miało to jakiś związek z zamordowaniem jego ojca w Katyniu? Jak powiedziała cytowana już wcześniej p. Helena Elget [4] - "opowiadał on, że po wywiezieniu kpt. Tadeusza Dyńko do Katynia jego żona Ludmiła i syn Jan zostali zesłani na Sybir." Oboje zostali ewakuowani do Teheranu [8], gdzie Ludmiła Dyńko zmarła. "Stanisław Staff odszukał siostrzeńca przez PCK i sprowadził go do Brzeska w 1948 r." [4]
Zaświadczenie z Państwowego Urzędu Repatriacyjnego o zarejestrowaniu
22 - letniego Jana Dyńko w punkcie w Dziedzicach w dniu 5 sierpnia 1948 r.
i udzieleniu zgody na jego bezpłatny przejazd do miejscowości Słotwina- Brzesko.
Mimo dużej troski ze strony inż. Stanisława Staffa nie mogli się ze sobą porozumieć [2],[3],[4]. Jan Dyńko po przejściach wojennych nigdy nie wrócił do psychicznej równowagi. Wyprowadził się ze "Staffówki" do domu przy ul. Solskiego 22. Opiekował się tam starszą panią, która potem ten nieistniejący już dom mu przekazała [4].
Jan Dyńko był, jak każdy absolwent przedwojennego gimnazjum, dobrze wykształcony. Jeden z mieszkańców Brzeska zapamiętał go "jako człowieka chodzącego w tym samym zielonym płaszczu". Opowiada też, że Jan Staff, jak go wtedy nazywano, w pewnym okresie starał się o przyjęcie do jednego z zakonów. Rozmawiający z nim zakonnicy między sobą mówili po łacinie, że mogą go zatrudnić jako ogrodnika, na co on również po łacinie odpowiedział im, ze w ogrodzie to mogą pracować sami, a jeśli nie chcą go przyjąć do zakonu to im dziękuje. Zakonnicy zostali z otwartymi ustami, bo nie spodziewali się, że tak dobrze zna łacinę, a on wyszedł. Wszystko to miało się rozgrywać na początku lat 50. XX w.
Cytowany wyżej czytelnik (prosił o anonimowość) nie jest jedynym, który zapamiętał Jana Dyńko jako Jana Staffa. Podobno Jan tak się przedstawiał nowo poznanym osobom. Często można było spotkać go w Ogródku Jordanowskim, a na przełomie lat 70/80 także na osiedlu przy Browarnej, gdzie odwiedzał swoja ciotkę Elżbietę Koczerską z d. Staff.
Z niepotwierdzonych informacji wynika, że w latach 80. mieszkał w bloku przy ul. Ogrodowej. Zmarł w 1985 r. i został pochowany na cmentarzu komunalnym w Brzesku w grobowcu rodzinnym Staffów i Filipkiewiczów [11]. Był ostatnim żyjącym członkiem spokrewnionym z rodziną Staffów i dlatego na grobowcu nie ma informacji o jego pochówku.
* * * * *
Elżbieta Koczerska z d. Staff
Niewiele udało się ustalić na temat drugiej siostry Stanisława Staffa, Elżbiety. Była drugą córką Jana i Marii Staff. Urodziła się ok. 1903 r. (moje oszacowanie). Z dokumentów, jakie zostawiła po sobie, wynika, że była żoną starszego asesora Kolei Państwowych we Lwowie.
Po wojnie mieszkała wraz z mężem w Wieliczce. Po śmierci męża przeprowadziła się do Brzeska do "Saffówki".
 | 
Elżbieta Koczerska na Trasie Łazienkowskiej w Warszawie
| 
|
Po śmierci inż. Stanisława Staffa w 1973 r. Elżbieta Koczerska została właścicielką willi, którą bardzo szybko sprzedała Spółdzielni Kółek Rolniczych i zamieszkała w bloku przy ul. Browarnej.
Tutaj zaczynają się kolejne etapy historii "Staffówki". Pod koniec lat siedemdziesiątych willa była siedzibą Ochotniczych Hufców Pracy i Kółek Rolniczych. Następnie, opuszczona, zaczęła popadać w ruinę. Jak ustalił Leszek Gawenda - "w latach osiemdziesiątych willa została zakupiona i odremontowana przez Fabrykę Opakowań Blaszanych z przeznaczeniem na żłobek dla dzieci pracowników, lecz ze względu na brak wymogów sanitarnych nigdy nim nie była. W latach 1983/85, kiedy to z powodu wyżu demograficznego Szkoła Podstawowa nr 3 nie była w stanie otworzyć sześciu oddziałów klasowych, FOB, patron szkoły, przekazał budynek na ten cel. Do czasu oddania do użytku Szkoły Podstawowej nr 2 (1985) w budynku Staffówki uczyły się dzieci w klasach od 1 do 3. W latach 1986-91 "Staffówka" była hotelem Fabryki Opakowań Blaszanych, gdzie mieszkały 4 rodziny pracowników z dziećmi, a następnie została sprzedana w ręce prywatne."
Pani Elżbieta Koczerska zmarła w 1985 r. i została pochowana obok męża na cmentarzu w Wieliczce( do bardziej dokładnych informacji, jak na razie, nie udało mi się dotrzeć). Meble i inny sprzęt z jej mieszkania przejęła opieka społeczna. Cześć pamiątek mogła powędrować do sąsiadów. Pozostały tylko zdjęcia, które dzięki Alicji Wolak zostały uratowane przed zniszczeniem. Wiele tych zdjęć ma dużą ogólnopolską wartość historyczną, np. zdjęcia ze Stanisławowa i zdjęcia zamordowanego w Katyniu kpt. Tadeusza Dyńko (jedyne, jakie można znaleźć w internecie).
* * * * *
Pokrewieństwo rodziny Stanisława Staffa z poetą Leopoldem Staffem
Nie udało się na razie zweryfikować informacji na temat pokrewieństwa inż. Staffa ze znanym polskim poetą Leopoldem Staffem. Wszystkie trzy osoby, które miały kontakt z inż. Stanisławem Staffem, powiedziały swoim rozmówcom, że Stanisław Staff wielokrotnie mówił o takim pokrewieństwie. Podobno nawet jeździł do Leopolda Staffa w latach 50. XX. do Warszawy [2],[3],[4]. W latach późniejszych te kontakty się skończyły. Także Elżbieta Koczerska z d. Staff, kilka lat przed swoją śmiercią w rozmowach z Alicją Wolak mówiła o pokrewieństwie z poetą.
Najprawdopodobniej cukiernik ze Stanisławowa Jan Staff (ojciec Stanisława) i cukiernik ze Lwowa František Staff (ojciec Leopolda) byli kuzynami - lecz jest to informacja nie potwierdzona żadnymi dokumentami.
Artykuły poświęcone rodzinie Filipkiewiczów i Staffów będę aktualizował na bieżąco, w miarę nadsyłania przez czytelników nowych informacji.
Opracował Zbigniew Stós, przy współpracy (w kolejności alfabetycznej) Heleny Dudy, Heleny Elget, Jacka Filipa, Barbary Folmer, Leszka Gawendy, Barbary Palej, Pawła Nowaka, Jarosława Rubachy, Barbary Serwin, Waldemara Stósa, Marka Sukiennika i Alicji Wolak.
Ostatnia aktualizacja 8.04.2016 r.
DODATEK
Poniżej zamieszczam zdjęcia, które nie zmieściły się w artykułach dotyczących historii rodzin: Filipkiewiczów, Staffów, Dyńko i Koczerskich głównie dlatego, że nie udało się ustalić tożsamości osób na nich widocznych oraz ich związku z w/w rodzinami. Zamieszczając te zdjęcia mam nadzieje, że wcześniej czy później czytelnicy portalu pomogą wyeliminować znaki zapytania, jakie zamieściłem w ich opisach.
 |  | Dzieci w szkole w Stanisławowie?
| Pracownice Browaru Okocim ?
|
 |  | Zdjęcia związane z mężem Elżbiety Koczerskiej z d. Staff - asesora kolei we Lwowie?
|
Osoby związane z Elżbietą Koczerską z d. Staff ?
Źródła:
[1] Akt małżeństwa Zofii Filipkiewicz i Stanisława Staffa USC w Brzesku. (inf. od Barbary Serwin)
[2] Wspomnienia Heleny Dudy z d. Adamczyk, zanotowane przez Barbarę Serwin
[3] Wspomnienia Barbary Palej z domu Duda, córki Heleny z.d. Nowak i Józefa Dudy, zanotowane przez Pawła Nowaka
[4] Wspomnienia Heleny Elget, zanotowane przez Barbarę Serwin
[5] Akt zgonu Marii Staff z d. Dworzak (inf. od Barbary Serwin)
[6] Akt zgonu Stanisława Gustawa Staffa (inf. od Barbary Serwin)
[7] "Przyczynek do biografii rodziny Filipkiewiczów i Staffów osiadłych w Brzesku w I połowie XX w. Cz.I Rodzina inż. Romana Filipkiewicza" - portal brzesko.ws
[8] "Lista ewakuowanych z Z.S.R.R. rodzin polskich w ciągu sierpnia 1942r" (źródło: Polish Institute and Sikorski Muzeum)
[9] Tadeusz Olszański,"JAK STANISŁAWÓW STAŁ SIĘ ZNOWU POLSKĄ" [dostęp 27.03.2016]
[10] Słowo Polskie. 1931,
[11] Przewodnik po cmentarzu komunalnym
[12] Akt zgonu Jana Staffa (inf. od Barbary Serwin)
|