Most w Borzęcinie Dolnym na przestrzeni wieków
(Lucjan Kołodziejski)
2016-10-09
Najstarsza informacja dotycząca mostu na rzece Uszwicy w Borzęcinie Dolnym znajduje się na józefińskiej mapie topograficznej Galicji. Pewne zamieszanie może powodować napis „Wosenczyn” zamiast Borzęcin. Nie ma jednak najmniejszych wątpliwości. Jest to Borzęcin. Osobiście potwierdził mi ten fakt prof. dr hab. Zdzisław Noga podczas jednej z rozmów. Na przedstawionej mapie widać drogę prowadzącą ze Szczurowej do Biskupic Radłowskich. Na rzece Uszwicy (zwanej miejscowo Glinik) zaznaczono drewniany most. Uważny obserwator dostrzeże również takowy na potoku Borowa. Tuż przy moście znajdowała się kapliczka (od strony Rylowej), zaś za mostem drewniany krzyż. Krzyż wykonany był zapewne z drewna dębowego. Mało tego, od strony południowej austriaccy kartografowie zaznaczyli tzw. bród do pędzenia bydła przez rzekę.
Most w Borzęcinie Dolnym na mapie józefińskiej z lat 1779 -17831.
Most w Borzęcinie Dolnym na mapie z 1847 r. Archiwum Narodowe w Krakowie.
Kolejna zachowana mapa - tym razem katastralna - pozwala stwierdzić, że w 1847 r. istniał dalej drewniany most. Nic mi nie wiadomo, czy uległ on zniszczeniu w czasie katastrofalnej powodzi w 1846 r. Nie ma drewnianej kapliczki, jak również brodu, nadal, w tym samym miejscu jest jednak krzyż.
Trudno jest porównywać prezentowane powyżej mapy. Jedna powstał do celów wojskowych, a druga podatkowych. Istnienie mostu w Borzęcinie Dolnym w drugiej poł. XVIII w. jest faktem. Drewniany most w styczniu 1945 r. wysadziły w powietrze wycofujące się wojska niemieckie. W niedługim czasie wybudowano w tym miejscu most drewniany. Obecnie istniejący most wybudowany został w 1968 r.2, jego modernizacja miała miejsce w 2011 r.
Most na rzece Uszwicy w Borzęcinie Dolnym, lata 70. XX w.
(z arch. Aleksandry Cieśli)
Prezentowana poniżej Uchwała Sejmu Krajowego, mającego siedzibę we Lwowie, ogłoszona została w Dzienniku Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w dn. 15 września 1903 r. Jest to pierwsza informacja mówiąca o tym obowiązkowym, mostowym podatku. Nikt z wcześniej piszących na temat historii Borzęcina nie odnotował tego faktu!
IV Uchwała
Uchwała3 o udzieleniu Wydziałowi powiatowemu w Brzesku koncesji do pobierania opłat mytniczych od mostu na rzece Uszwicy w Borzęcinie na drodze gminnej I. klasy Szczurowa - Waryś.
Art. I.
Na przeciąg lat pięciu od wejścia w wykonanie tej uchwały nadaje się prawo do pobierania myta od mostu na rzece Uszwicy w Borzęcinie na drodze gminnej I. klasy Szczurowa - Waryś Wydziałowi powiatowemu w Brzesku, jako władzy zarządzającej, a to na rzecz tego mostu, z zastrzeżeniem, że Wydział powiatowy, używając środków przewidzianych w §§. 19., 25. i 26.ustawy drogowej z dnia 5. lipca 1897 (Dz. u. kr. Nr. 43.), przy pomocy pobieranego w myśl §. 32. tejże ustawy dochodu z powyższego myta, pokrywać będzie wszelkie koszta połączone z utrzymaniem omyconego mostu w dobrym stanie. Na wypadek zaniedbania utrzymywanego przez Wydział powiatowy mostu, zastrzega sobie Wydział krajowy wydanie stosownych zarządzeń wskazanych w §. 35. ust. 2. i 3. wyżej powołanej ustawy drogowej.
Art. II.
Opłatę myta pobierać należy według następującego wymiaru:
a) od każdej sztuki bydła pociągowego w zaprzęgu 8 (ośmiu) h;
b) od każdej sztuki bydła pociągowego nie w zaprzęgu, od bydła pędzonego ciężkiego i koni wierzchowych 4 (cztery) h;
c) od każdej sztuki bydła pędzonego drobnego 2 (dwa) h. Konie, woły, krowy, muły, osły należą do bydła ciężkiego, zaś cielęta, źrebięta, owce, kozy i świnie do drobnego. Od bydła niesionego lub wiezionego wozem nie opłaca się żadnej należytości. Zwierzęta, które ssą i przy matkach idą, są wolne od wszelkiej opłaty mytniczej.
Art. III.
Przy poborze myta mają być zachowane ogólne przepisy o uwolnieniu od opłaty myta lub o zniżeniu tejże.
Most na rzece Uszwicy w Borzęcinie Dolnym, 2014 r.
(fot. L. Kołodziejski.)
Lucjan Kołodziejski
Przypisy:
[1] Galicja na józefińskiej mapie topograficznej 1779 – 1783, t. 2, Kraków 2013, część A, sekcje 31-52.
[2] J. Bratko, Dzieje Borzęcina 1945 – 1972, mps., s. 76.
[3]. Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem z 15 września 1903 r., s. 45. Dziękuję Mariuszowi Gałkowi z Wygody/Niedzielisk za odszukanie w Internecie tekstu Uchwały .
|