"Z husarskim skrzydłem"
(Kacper Put, Rafał Kargol)
2016-11-01
W czerwcu br. stworzyliśmy, wraz z koleżankami: Aleksandrą Kraj i Zuzanną Plichtą z LO przy ZSP nr 1 w Brzesku, film pt. "Z husarskim skrzydłem", opowiadający o losach Jana Świstaka, żołnierza 1. Dywizji Pancernej, wieloletniego mieszkańca miejscowości Jastew. Opiekunem zespołu w trakcie przygotowywania pracy był nauczyciel historii - Pan Jacek Bartkowiak. Film nagrodzony został II nagrodą w XIX edycji ogólnopolskiego konkursu "Historia Bliska".
Jan Świstak urodził się 28 listopada 1915 roku w Jastwi (gmina Dębno). W 1937 został powołany do wojska i przydzielony do 5. Baonu Pancernego w Krakowie do kompanii samochodowej jako szofer. W 1938 brał udział w zajęciu Zaolzia, po czym został przeniesiony do Modlina do Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej.W ostatnich dniach sierpnia 1939 został zmobilizowany i przydzielony do 11. Batalionu Mazowieckiej Brygady Kawalerii, gdzie pełnił funkcję kierowcy ciężarówki. Brał udział w walkach z Niemcami we wrześniu 1939 roku.
Internowany na Węgrzech postanowił dotrzeć do polskich oddziałów. Rozpoczęła się jego długa droga przez Jugosławię, Włochy aż do Francji, gdzie w kwietniu 1940 wstąpił do armii gen. Sikorskiego jako szofer. Po kapitulacji Francji dostał się do Anglii i tam wstąpił do 10. Pułku Strzelców Konnych 1. Dywizji Pancernej gen. Maczka jako strzelec. W 1944 dotarł do Normandii i brał udział w bitwie pod Falaise. Dalsza droga 1. Dywizji Pancernej, a przez to i Jana Świstaka, wiodła przez Belgię i Holandię, gdzie Polacy wyzwolili miasto Bredę. Jan Świstak w walkach 1. Dywizji Pancernej uczestniczył aż do końca - 5 maja 1945 roku, kiedy przyjęto kapitulację dowództwa Wilhelmshaven. Przez następne dwa lata przebywał na terenie Niemiec, gdzie Dywizja pełniła rolę jednostki okupacyjnej.
W marcu 1947 został awansowany do stopnia plutonowego. W czerwcu 1947 wraz z Dywizją został przerzucony do Anglii, gdzie został zdemobilizowany. Po powrocie do kraju zainteresowała się nim Służba Bezpieczeństwa. Został odznaczony m.in. Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł 23 marca 2011 roku jako jeden z najstarszych weteranów II wojny światowej.Zachęcamy do obejrzenia filmu.
Rafał Kargol, Kacper Put
|