| Jak już informowałem wcześniej, w roku 2009 Marcin Prusak, potomek Jana Sochańskiego, wystąpił do Rzecznika Spraw Obywatelskich z prośbą o złożenie wniosku stwierdzającego nieważność orzeczenia skazującego Mariana Sochańskiego za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. W dniu 21 marca 2012 roku odbyło się w tej sprawie posiedzenie Sądu Najwyższego. Pisze o tym w artykule zamieszczonym poniżej Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska. Artykuł przedrukowałem za zgodą autorki. Mjr Sochański uniewinniony po 60 latach Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów 21 marca br. uniewinnił po 60 latach Mariana Sochańskiego, który został skazany w 1952 roku na 11 lat więzienia i tam zamordowany. Został uznany przez ówczesny SN winnym zwalczania ruchu komunistycznego i robotniczego, jako urzędnik państwowy. Zarzuty przeciwko Marianowi Sochackiemu brzmiały poważnie: „działalność na szkodę narodu polskiego przez osłabienie jego ducha obronnego, oskarżony zwalczał przy pomocy siły zbrojnej demonstracje robotnicze i chłopskie, likwidował za pomocą sieci informacyjnej komórki komunistyczne”. Ponadto „przyczyniał się do dręczenia przebywających w sanacyjnych więzieniach i aresztach działaczy antyfaszystowskich, a przede wszystkim członków KPP i KPZU z powodu działalności politycznej i społecznej”. Działalność ta dotyczyła okresu od 1928 do 29 r. gdy Marian Sochacki pełnił funkcję kierownika samodzielnego referatu informacyjnego w Krakowie, od 1932-1933 we Lwowie jako wicewojewoda i lat 1933-37, gdy aresztował działaczy komunistycznych w czasie demonstracji 1 maja. Kasacja RPO Kasację od wyroku listopada 1952 roku złożył nie żyjący już dr Janusz Kochanowski, Rzecznik Praw Obywatelskich na wniosek wnuka skazanego Marcina P. (autorka tutaj się pomyliła. Marcin P. jest wnukiem przyrodniego brata Mariana Sochańskiego - przypis Z. Stós). Przedstawiciel RPO - Jan Malinowski stwierdził na rozprawie, że zaskarżony wyrok był typowo polityczny, a ponadto niezgodny z prawem i oczywiście niesprawiedliwy. Dlatego wnosił o uniewinnienie po 60 latach od wydania orzeczenia. Prokurator podzielił także te opinię. Sędzia sprawozdawca Przemysław Kalinowski poparł wniosek RPO i podkreślił w uzasadnieniu wyroku, że było to orzeczenie oczywiście niesprawiedliwe. Zapadło ono na podstawie typowo politycznej ustawy z 22 stycznia 1945 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniowa i faszyzację życia państwowego. Jednak wyrok SN z 1952 roku miał zasadniczą wadę – nie wypełniał znamion czynu określonego w ustawie. Nie można bowiem skazywać urzędnika państwowego, który działał zgodnie z obowiązującym prawem i wykonywał obowiązki państwowe w interesie tego państwa. Wyrok z 21 marca br. zapadł przy jednym zdaniu odrębnym. Śmierć w celi Mjr Marian Sochański był starostą zamojskim, zasłużonym dla restauracji Starego Miasta. W czasie II wojny brał udział w ukryciu obrazu J. Matejki "Hołd Pruski". Był więziony jako zakładnik w roku 1939 na zamku lubelskim oraz w Oświęcimiu. Następnie po wyzwoleniu był więziony i zamordowany przez pracowników UB w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w 1954 roku. Sygnatura akt II KK 189/11 Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska 22.03.12 Źródło: www.lex.pl |