Wake, czyli "Czuwanie przy zwłokach zmarłego" 

Dwa tygodnie temu zmarł ojciec naszej znajomej. Dostaliśmy od niej telefoniczną wiadomość o tym smutnym wydarzeniu wraz z zaproszeniem na "wake". Gdyby ktoś, kto nie zna języka angielskiego, chciał dowiedzieć się o znaczeniu tego słowa z popularnej witryny wikipedia.org, to korzystając z tłumaczenia polskiego,  dowiedziałby się, że chodzi o "Stypę”, czyli: "u Słowian uroczysta uczta organizowana z powodu śmierci kogoś bliskiego lub znanej osoby, wojownika albo wodza”. Z tego, co pamiętam, to w Polsce uczta (może w obecnych czasach lepiej nazywać to posiłkiem) organizowana była w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół w domu zmarłego tuż po pogrzebie. Obecnie i ten zwyczaj przechodzi ewolucję, o czym miałem okazję przekonać się, i to aż dwa razy, podczas mojego jesiennego pobytu w Polsce, kiedy trafiłem przypadkiem na stypy odbywające się w restauracjach. Wake w Stanach to coś bardziej zbliżonego do polskiego "czuwania" przy zwłokach zmarłego. Czuwanie to odbywa się w domu pogrzebowym, przeważnie w dniu poprzedzającym pogrzeb. W tym dniu zwłoki zmarłej osoby wystawiane są w otwartej trumnie przez okres od 4 do 6 godzin, zwykle w godzinach popołudniowych.  Przy trumnie zmarłego czuwają przez ten czas członkowie najbliższej rodziny a przyjaciele i znajomi odwiedzają zmarłego w miarę swoich możliwości czasowych. Była to już kolejne "czuwanie", w którym brałem udział po tej stronie wielkiej wody. Zmarły, Polak z pochodzenia, był kombatantem wojny koreańskiej, dlatego też na sztalugach ustawionych wzdłuż jednej ze ścian sali pogrzebowej można było, poza zdjęciami rodzinnymi zmarłego, zobaczyć jego zdjęcia i odznaczenia z czasu tej wojny. Na stoliku leżała księga kondolencyjna a obok koszyk na koperty z ofiarą dla rodziny zmarłego. Wszystkie "czuwania”, w których brałem udział, przebiegały podobnie. Odwiedzający zatrzymywali się na chwile przy trumnie zmarłego. Wielu z nich zapewne się modliło, a na pewno wszyscy w ciszy i skupieniu żegnali przyjaciela, kolegę czy znajomego.  Następnie składało się kondolencje członkom rodziny. Nie było żadnych modlitw zbiorowych (z tego, co pamiętam, w Polsce sąsiedzi, przyjaciele i rodzina bardzo często zbierali się w domu zmarłego, aby wspólnie modlić się za spokój jego/jej duszy).To akurat było dla mnie zrozumiałe, biorąc pod uwagę  wielokulturowość odwiedzających zmarłego znajomych i przyjaciół. Po oddaniu hołdu zmarłemu część odwiedzających wracała do domu, część wykorzystywała okazję do porozmawiania  z dawno niewidzianymi znajomymi lub członkami rodziny. Rozmowy, zaczynające się zwykle od wspominania zmarłej osoby, szybko schodziły na tematy związane z problemami życia codziennego. Co kraj to obyczaj. Do dziś pamiętam moje zażenowanie i zdumienie, kiedy biorąc udział pierwszy raz w takiej uroczystości (kilkanaście lat temu), dwudziestoparoletni syn zmarłego, stojąc niedaleko od leżącego w trumnie ojca, skarżył mi się na problemy ze swoim komputerem, popijając sodę i zajadając pizzę. P.S. Pogrzeby zwykle odbywają się w godzinach przedpołudniowych, stąd też biorą w nich udział tylko członkowie rodziny i najbliżsi przyjaciele. Po uroczystościach kościelnych (jeżeli takowe są), kawalkada samochodów udaje się za karawanem z trumną zmarłego na miejsce spoczynku. Tradycją jest (przynajmniej w okolicy, w której mieszkam), że taka kawalkada pogrzebowa przejeżdża obok domu, w którym mieszkała zmarła osoba; jest to  symboliczne pożegnanie z domem i sąsiadami.  Kondukt pogrzebowy ma pierwszeństwo w ruchu drogowym. Każdy samochód konduktu wyposażony jest w pomarańczową chorągiewkę i kiedy samochód z ciałem zmarłego przejeżdża skrzyżowanie ulic, na których działa sygnalizacja świetlna, wszystkie pozostałe samochody również przekraczają to skrzyżowanie, nawet gdy światła sygnalizacyjne zmieniły się w międzyczasie na czerwone.

piątek grudnia 9 2011 07:51