Kilka pytań do dyrektora Brzeskich Zakładów Komunalnych. 

Na swojej stronie internetowej Parafia pw. NMP Matki Kościoła i św. Jakuba Ap. zamieściła w dniu 12 maja 2013 r. informację, że " w związku z przekazaniem w administrację Brzeskim Zakładom Komunalnym cmentarza parafialnego osoby mające groby najbliższych na naszym cmentarzu mają obowiązek uiścić opłatę z tytułu ich użytkowania (podkreślenie moje Zb. S) w kasie BZK. Groby bez imiennych tabliczek i nieopłacone będą przeznaczone do likwidacji." -->> Do informacji dołączono treść umowy i cennik usług (patrz także -->>)

Nieoficjalnie udało mi się dowiedzieć, że "zgodę na przekazanie cmentarza pod administrację BZK wyrazili: biskup, proboszcz i rada parafialna. Rada parafialna zatwierdziła tę umowę, ale głos decydujący miał tu przede wszystkim proboszcz. Umowa była sprawdzona przez radcę prawnego BZK, wcześniej pewne poprawki wniósł proboszcz i jeden z członków rady parafialnej; zostały one uwzględnione w umowie."

Fakt przekazania administrowania cmentarzem firmie zewnętrznej nikogo nie dziwi, chociaż można zadać pytanie dlaczego ta a nie inna firma będzie administrowała cmentarzem. Nic nie wiadomo aby rada parafialna brała pod uwagę, rozpisanie przetargu na te usługi. Ale mniejsza z tym.

Obawy czytelników, których bliscy są pochowani na tym cmentarzu, budzą niezbyt precyzyjne sformułowania podane w wyżej cytowanym komunikacie jak i cenniku usług przedstawionym przez BZK.

Pierwszy, ale nie jedyny, napisał do mnie w sprawie tego komunikatu Pan Marcin Prusak, prawnik, którego przodkowie są pochowani na cmentarzu parafialnym.

Mam wątpliwości co do treści umowy nr 2/2013 z dnia 22.04.2013 r. a w szczególności, wątpliwości moje budzi § 2 pkt. 4 wz. z § 1 pkt 2 a (opłaty). Nie wszyscy co mają grobowce (groby) na cmentarzu parafialnym w Brzesku wiedzą, że prawo do miejsc pochówku reguluje ustawa z dnia 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. Nr 118 poz. 687) - brzmienie od 1.01 2013 r.

Zgodnie z treścią w/cyt. ustawy to brak w niej tzw. praw nabytych nie powoduje utraty uprawnień. Uprawnienia, prawo wieczyste do grobowca (grobu) - zgodnie z zasadą "PACTA SUNT SERWANDA" umów należy dotrzymywać, winny być respektowane przez następców prawnych.

Grobowca (grobu) wieczystego nie można zlikwidować. Prawo do niego przysługuje na 99 lat i jest przedłużane o koleje 99 lat w przypadku dokonania kolejnego pochówku. Jest to konstrukcja prawna podobna do prawa użytkowania wieczystego. Zgodnie z uchwałą SN ( III CZP 75/70) prawo do grobowca (grobu) to swoiste władztwo nad grobem, które odpowiada treści prawa cywilnego.

Przykład: mój pradziadek śp. Jan Sochański grobowiec na cmentarzu parafialnym pobudował w 1909 r. i uiścił stosowną opłatę, od tego czasu biegnie termin użytkowania wieczystego. Moja prababcia śp. Aniela zmarła w 1953 r. ponownie uiszczono stosowną opłatę. Termin ponownej opłaty obowiązywać będzie dopiero w roku 2052.

Ponieważ tematem zainteresowani są także czytelnicy z innych parafii w powiecie brzeskim, które to parafie przekazują administrację cmentarzy parafialnych firmom zewnętrznym, poprosiłem p. Mariana Prusaka o rozwinięcie tematu.

Oto jego uwagi:

1. Ustawa wspomniana przeze mnie powyżej, dotyczy zarówno cmentarzy parafialnych jak i komunalnych. Nie dotyczy cmentarzy wojennych i wojskowych.
2. Zgodnie z ustawą z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych prawo do grobu ziemnego należy odnawiać co 20 lat. Obowiązek ten spoczywa nie na zarządcy cmentarza, ale na osobie zainteresowanej.

3. Przepisy ustalające termin 20-letni oraz odnowienie opłaty nie mają zastosowania w przypadku chowania zwłok w grobach murowanych, przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok (art. 7 ust. 3).  W tym przypadku osoby uprawnione do grobu nie potrzebują po upływie 20 lat (ani jakiegokolwiek innego terminu) składać zastrzeżenia i dokonywać opłat celem przedłużenia posiadanego prawa. Właścicielowi cmentarza nie przysługuje prawo dysponowania miejscami w takich grobach po upływie 20-letniego okresu. Opłata wniesiona przy pogrzebie takiej osoby jest zasadniczo opłatą wieczną.  

4. W obowiązujących regulacjach prawnych dotyczących cmentarzy zstępni mogą korzystać ze wszystkich uprawnień. Umowa zawarta wcześniej w sposób dorozumiany jest ważna do dziś zgodnie z zasadą LEX RETRO NON AGIT. Dysponentom cmentarzy parafialnych czy komunalnych nie przysługuje prawo do zmiany zawartych wcześniej umów (dorozumiany). W związku z tym grób murowany (grobowiec) nie zmieni swojego charakteru nawet jeśli wykreślony by był z rejestru. Powołując się na § 7 obowiązującej ustawy, że grób murowany, który zawiera miejsce dla pochówków, ale co najmniej dla 2 osób to prawo do niego jest podobne do koncepcji użytkowania wieczystego w prawie cywilnym. Prawo do niego ważne jest 99 lat, przy czym termin ten wydłuża się o kolejne 99 lat za każdym razem, gdy dokonujemy nowego pochówku. Przepisy KC w precyzyjny sposób wskazują dopuszczalne formy zawarcia umów. Jedną z umów jest zawarcie umowy w sposób dorozumiany (per facta concludentia). Art. 60 KC - jeżeli przepisy nie zastrzegają formy szczególnej dla danego typu umów, wyrażenie zgody czyli oświadczenie woli w celu zawarcia umowy może nastąpić poprzez czynności o charakterze dorozumianym, są to tzw. czynności konkludentne. Oznacza to, że wola osoby dokonywującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde takie zachowanie się osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, np. przyjęcie zwłok i pochowanie.

5. Należy tu wyjaśnić rodzinom, które mają pochowanych najbliższych na cmentarzu parafialnym w grobowcach (murowanych) lub grobach (ziemnych) i zapewne ze względu na upływ lat wspomnianych wyżej umów z poprzednim zarządcą cmentarza (parafią) ani żadnych pokwitowań w postaci zapłaconych kwot pieniężnych nie posiadają, że w takiej sytuacji umową dla nich jest umowa zawarta w formie - w sposób dorozumiany, np. przez przyjęcie i pochowanie zmarłego na cmentarzu lub wpis do księgi zmarłych w parafii. To jest umowa, na którą mogą się powoływać wszyscy zainteresowani. 

Możliwość pobierania takich opłat istnieje, ale tylko w przypadku grobów ziemnych. Takim grobem, po upływie dwudziestu lat od pochówku, dysponuje zarząd cmentarza chyba, że zostanie zgłoszone zastrzeżenie przeciwko ponownemu użyciu grobu do chowania i uiszczona będzie opłata za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalsze 20 lat i może być odnowione (ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. z 1989 r. nr 29, poz.154, art.7, ust.1 i 2.)

Opłaty, które chce pobierać zarządca cmentarza (BZK) za grobowiec od 380,00 do 700,00 zł nie mogą dotyczyć grobowców (prawo nie działa wstecz). Obowiązek ten zaistnieje dopiero z upływem 99 lat od ostatniego pochówku. Opłata administracyjna 300,00 zł od pogrzebu lub od innych bieżących czynności zwana pokładnym pobierana jest po to, by administrator miał z czego utrzymywać cmentarz. Opłaty te mogą być pobierane regularnie po upływie 20 lat lub przy okazji chowania kolejnej osoby. Jeśli chodziło o „pokładne”, to takie żądanie nie jest sprzeczne z prawem.

(MP)

Uwagi i komentarze Pana Marcina Prusaka wysłałem do Pana Janusza Filipa, dyrektora BZK z nadzieją, że Pan dyrektor ustosunkuje się do nich i wyjaśni precyzyjnie kto, za co, kiedy i na jakiej podstawie prawnej będzie musiał regulować płatności w kasie BZK.

Zbigniew Stós

poniedziałek maja 20 2013 01:00