| Wieś Święty Józef to dawna polska wieś na terenach dzisiejszej Ukrainy w woj. Iwano-frankowskim leżąca 20 km na zachód od Kołomyi. Św. Józef został założony pod koniec XIX w. przez ks. Karola Przyborowskiego (z Przyborowa, pow. Brzesko), który z parafii Mariahilf (zachodnie przedmieścia Kołomyi) administrował pobliskie miejscowości, częściowo zamieszkane przez polskich osadników. | W obecnej chwili już nie ma wsi o tej nazwie, zostały jedynie ruiny cmentarza, kościoła i kilka domów, a tereny dawnej polskiej wsi należą teraz do wsi o nazwie Sidlyshche. | |  |  | | Ryszard Brykowski: “Kościół parafialny p.w. Św. Józefa w Świętym Józefie”, [W]: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego t.14 [1] | Plac Kościelny (jedyny ocalały fragment kościoła) zdj. Beata Michalak [1] |  Cmentarz w Św. Józefie, grób Stanisława Cisaka 1866-1930 z Przyborowa, męża Anieli Pokrywka Fot. Łukasz Ragan [1] Powstanie wsi Święty Józef Powstanie wsi i parafii Święty Józef przypada na okres administrowania ks. Karola Przyborowskiego w parafii Kołomyja w latach 1880-1908. W latach jego administrowania parafię, do której należał Majdan Graniczny zanotowano w Schematyzmie Lwowskim: "Ecel 1891 execto Titulus Patroc ecelesiac S. Joseph. Metr. ab 1790". Tym aktem oddano w opiekę Świętego Józefa powstającą wieś. Osiedlano tu katolików niemieckich, którzy chcieli wyodrębnić się spośród osiedlonych w pobliskim Bredtheimie protestantów. Ks. Karol Przyborowski nawiązał kontakt z właścicielami terenu Majdanu Granicznego i zorganizował komitet wykupu ziemi i osiedlenia, którego celem było zdobycie funduszy na zadatkowanie kupna terenu przeznaczonego do sprzedaży, ogłoszenie w pismach o sprzedaży ziemi i zwrócenia się do ludności Pokucia o pomoc finansową na zadatkowanie w celu wykupu. [3] Pierwsi osiedleńcy z Galicji pochodzili głównie z Polski południowej. Osadnicy przybyli do Św. Józefa z pow. Brzesko Nie są to wszystkie nazwiska, jakie wymienione są na blogu "Historia Pamięcią Pisana", poświęconemu historii wsi Św. Józef [1]. Wymieniłem tylko te, przy których było podane miejsce urodzenia. Bielcza: Dziaduła Franciszek 1871-1944, mąż Karoliny Rychlickiej, syn Jana i Zofii Wolnik Borzęcin: Cieśla Stanisław 1892-1934, mąż Anny Tunia Czuj Andrzej 1841-1920, mąż Agaty Durachta, syn Andrzeja Oleksy Wojciech 1838-1918, mąż Magdaleny Aksamit Płachno Jakub 1852-1919, mąż Anny Głąb Płachno Wiktoria 1879-1941, żona Macieja Przybyła, córka Jakuba i Anny Puchata Anna 1857-1923, żona Kazimierza Zachara Zachara Kazimierz 1846-1926, mąż Zofii Pieróg Dołęga (parafia Zaborów): Baran Marcin 1867-1904, mąż Anny Sowa Baran Anna (z d. Sowa), 1863-1904, żona Marcina Dobosz Paweł 1865-1942, mąż Anny Sowa, syn Tomasza Dobosz Róża 1903-1942, żona Kaspra Wilk, córka Pawła i Anny Sowa Kowalczyk Anna 1876-1943, żona Jana Woźniczka, córka Szymona i Marii Kukiełka Szczepan 1864-1926, mąż Marii Kowalczyk Mika Wincenty 1882-1944, mąż Katarzyny Lizak, syn Wincentego i Zofii Kukiełka (zginął od pocisku Mróz Jadwiga 1886-1943, żona Franciszka Jaszek, córka Szczepana i K. Piątek Mróz Szczepan 1850-1926, mąż Katarzyny Piątek i Zofii Klus, syn Baltazara i Anny Maliszewskiej, poch. Św. Józef Rzepka Wojciech 1855-1905, mąż Katarzyny Halama Sowa Anna 1862-1904, żona Marcina Barana Sowa Anna 1870-1939, żona Pawła Dobosza, córka Jana i Marii Rajczyk Sowa Marianna 1904-1924, żona Pawła Dobosza Woźniczka Adam 1914-1920, syn Jana i Wiktorii Kowalczyk Łęki Bernady Jan, 1865-1924, mąż Salomei Rękas Jasień Borowiec Kunegunda 1850-1911, żona Franciszka Ciuruś (Przyborów) Głąb Marianna, 1850-1904, żona Andrzeja Czuja (Borzęcin?) Księże Kopacze: Ozarka Franciszek 1858-1917, mąż Zofii Mokrzyska: Borowiec Stanisław, 1875-1920, mąż Franciszki Hanas Ciuruś Wojciech 1850-1920, mąż Marianny Wyczesany Lalik Salomea 1861-1940 (z d. ?), po I mężu Pijak Pijak Józef , syn Jana i Salomei Woda Pijak Władysław 1886-1943, mąż Franciszki Malec, syn Jana i Salomei Woda Pukal Ewa 1861-1925, żona Jana Szimek Pukal Franciszek 1892-1913, syn Marcina i Weroniki Rudnik Katarzyna 1872-1938, córka Marcina i Reginy Góra Siatka Salomea 1908-1909, córka Jana i Scholastyki Zachara Anna 1876-1942, żona Józefa Komęza, córka Jana i Marianny Góra Niedzieliska: Ganczarowski Błażej 1844-1924, mąż Rozalii Śliwa Pojawie: Gulik Franciszek 1890-1938, mąż Marianny Pokrywka, syn Jana Przyborów: Bolek Anna 1856-1922, żona Jana Wróblewskiego Borowiec Anna 1863-1940, żona Andrzeja Cisak, córka Wincentego i Marii Borowiec Andrzej, 1850-1903, mąż Wiktorii Pagacz Cisak Stanisław 1866-1930, mąż Anieli Pokrywka, syn Pawła i Apolonii Cisak Tadeusz 1848-1921, mąż Marii (Marianny) Koczwara, poch. Św. Józef Cisak Wiktoria 1886-1935, żona Piotra Ryznera, córka Tadeusza i Marii Ciuruś Jan 1878-1920, mąż Karoliny Surdej Ciuruś Stanisław 1883-1918, mąż Anny Madej Fasola Magdalena 1860-1918 (z d. Fasola), żona Michała Pietrzko? Franczak Jan 1861-1943 (1960-1944), mąż Agnieszki Salwach, syn Franciszka i S. Lalik, poch. Św. Józef Gzyl Piotr 1852-1941, mąż Katarzyny Pelc, syn Tomasza i Tekli Halik Hyćko Anna 1860-1936, żona Grzegorza Urbasia Hyćko Błażej 1863-1927, mąż Anieli Borowiec Guzik Zofia 1824-1902, po mężu Koczwara Koczwara Maria (Marianna), 1864-1935, żona Tadeusza Cisak Kołodziej Bronisława 1858-1936, żona Jana Pitnera, córka Andrzeja Kuś Jan 1862-1939, mąż Marianny Styrna, syn Bartłomieja i Marii Cisak Kuś Jan 1894-1914, syn Jana i Marianny Styrna Mach Anna 1832-1913, żona Błażeja Makarońska Salomea 1885-1925, żona Karola Urbasia Pitner Jan 1862-1930, mąż Bronisławy Kołodziej, syn Jana i Magdaleny Pitner Magdalena 1820-1910, żona Jana Przyborowska Anna 1903-1943, żona Jana Brzeskiego, córka Izydora i M .Lis Przyborowski Izydor 1839-1924, mąż Marianny Lis Styrna Jan 1867-1934, mąż Wiktorii Borowiec Styrna Janina 1881-1937, żona Władysława Piątek, córka Aleksandra Styrna Tadeusz 1848-1904, mąż Marianny Książek Urbaś Grzegorz 1845-1905, mąż Anny Hyćko Urbaś Karol 1877-1943, mąż K. Surdej, syn Grzegorza i Petronelli Książek Urbaś Michał 1878-1943, mąż Zofii Lenart, syn Grzegorza i P. Książek Żurek Jan 1854-1932, mąż Salomei P., syn Stanisława i Katarzyny Zwiewa Żurek Józef 1880-1939, mąż Cecylii Szczepańskiej, syn Jana i Salomei Pasierb Żurek Wojciech 1890-1931, mąż Anny Blicharz, syn Jana i Salomei Prawdopodobnie z Przyborowa: Bajor Michał, 1848-1937, mąż Antoniny Hamielec Cieśla Anna (z d. Zachara), 1848-1901, żona Jana Cieśla Jan, 1833-1917, mąż Anny Zachara Cisak Paweł, 1840-1917, mąż Katarzyny Żurek Cisak Stanisław, 1867?-1935, mąż Anny Skoczylas Ciuruś Antoni, 18??-1936, mąż Rozalii Świątek Ciuruś Franciszek, 1852-1924, mąż Rozalii Ziemba Rudy-Rysie: Rudnik Jan 1861-1919, mąż Katarzyny Sroka Rylowa: Nieć Stanisław 1863-1940 (zam. Chorosno), mąż Anieli, syn Jana i Marianny Orybkiewicz Mikołaj 1870-1926, mąż Anieli Gac Szczepanów: Kurtyka Katarzyna 1873-1944, żona Józefa, córka Antoniego Mróz i Karoliny Wrębskiej Mróz Katarzyna 1873-1943, żona Józefa Kurtyka, córka Antoniego Strzelce Wielkie: Solak Sebastian 1860-1940, mąż Anny Dzień, syn Michała i Franciszki Wiatr Wola Przemykowska: Stelmach Tekla 1838-1905, żona Andrzeja Mika Zaborów: Czaja Jan 1895-1922, mąż Anny Kądzielawskiej Czaja Kazimierz 1865-1934, mąż Rozalii Szybowskiej Czarka Jan 1886-1906, syn Franciszka i Zofii Gancarz Czarka Rozalia 1992-1906, córka Franciszka i Zofii Gancarz Gancarz Zofia 1864-1928, żona W. Furtaka, córka Kaspra i Marianny Majka Karolina 1918-1920, córka Józefa i Karoliny Pawlik Oleksy Jan 1865-1919, mąż Anny Piech Roman Franciszka 1861-1938, żona J. Gałuszyńskiego, córka Wojciecha Sikora Marianna 1860-1906, żona Józefa Kopeć Szybowska Rozalia 1872-1940, żona Kazimierza Czaja Widła Mateusz 1852-1906, mąż Mariany Czajka Woźniczka Jan 1870-1933, mąż Anny Kowalczyk Wysiedlenie Wieś Święty Józef została całkowicie wysiedlona pod koniec II wojny światowej, częściowo przez Niemców (dwa transporty, maj 1944), a potem przez władze sowieckie (maj 1945). Główne miejscowości na Ziemiach Zachodnich do których trafili mieszkańcy wsi Święty Józef to: - Pawłowiczki k. Kędzierzyna -Koźla (woj. śląskie), Bojanowo (woj. wielkopolskie), Olbrachcice Wielkie, Budzów, Stoszowice, Żdanów (woj. dolnośląskiej), Ząbkowice Śląskie, Srebrna Góra (woj. dolnośląskie). [3] Ks. Karola Przyborowski "(...) Pradziadkowie ks. Karola Przyborowskiego mieszkali w Przedborowiu (*) pow. Brzesko, parafia Szczepanów – okolice Krakowa. Mieli dworek w Przyborowiu (*), od nazwy właścicieli nazwana została wieś Przyborów. Dziadek zginął w powstaniu styczniowym w 1864 r. Została żona i synek Jan, wyrósł na zdrowego, wysokiego mężczyznę. Do wojska Polacy nie chcieli iść, bo byli w niewoli pod zaborem austriackim. Jednej nocy była branka do wojska, potrzebowali żołnierzy do regimentu cesarskiego, wysokich ludzi. Otoczyli dom Przyborowskich i zabrali Janka do wojska cesarza Austro -węgierskiego na 10 lat, długo służył w wojsku w Wiedniu. Poznał w Wiedniu pannę Marię Sznajder, po zwolnieniu z wojska ożenił się z nią i wrócił z żoną do Przyborowia (*). Po powrocie zajął się odbudową majątku, zapanował w rodzinie spokój i żyli szczęśliwie. Do całkowitego szczęścia zabrakło im tylko dzieci bo cóż im z tego, że majątek odbudowali, ale dzieci się nie chowały, zaledwie się dziecko urodziło, pożyło kilka dni i umarło, martwili się tym bardzo. Byli bardzo pobożni, udali się na grób Św. Stanisława Szczepanowskiego i tam złożyli ślubowanie Bogu i Św. Stanisławowi, że jeżeli ich Pan Bóg obdarzy dzieciną ofiarują ją na służbę Panu Bogu. Jak widać Pan Bóg za przyczyną Św. Stanisława wysłuchał ich prośby. Na świat przyszedł syn – zaraz zawieźli go do chrztu w swej parafii w Szczepanowie, biorąc po drodze dwoje ubogich staruszków za chrzestnych. Na chrzcie otrzymał imię Karol, po chrzcie poszli przed ołtarz Św. Stanisława i ponownie złożyli ślubowanie, że jeżeli się syn będzie chował oddadzą go na służbę Bogu i wykształcą go na księdza." Dalsze frapujące losy Karola: pobyt w seminarium w Tarnowie i ucieczka do Krakowa, niedoszłego małżeństwa z Anielą, studia teologiczne we Lwowie, założenie wsi Św. Józef, i więcej, przeczytać można we wspomnieniach spisanych przez bratanicę ks. Karola Przyborowskiego p. Julię Mądrzak, czytaj» źródło: [1] Historia Pamięcią Pisana blog o wsi Święty Józef i historii jej mieszkańców - bardzo dużo informacji i zdjęć
[2] Strona na Facebooku poświęcona wsi Święty Józef [3] Wikipedia Wieś Święty Józef [4] Blog Polka na Kresach (*) prawidłowo powinno być: w Przyborowie, do Przyborowa Opracował: Zbigniew Stós
Uwaga: Bratanica ks. Karola Przyborowskiego p. Julia Mądrzak napisała we wspomnieniach, że jego rodzina miała dwór w Przyborowie i od ich nazwiska miejscowość wzięła nazwę. Nie jest to prawdą to raczej Ks. Przyborowski wziął nazwisko od miejscowości. Przyborów był od XIII w. dobrami książęcymi i królewskimi. W czasie rozbiorów przejęli dwór Austriacy, którzy sprzedali go na licytacji rodzinie Łasińskich, z której pochodził malarz S. Łasiński. Drugi "dworek" - willa, należała do Bezardów. Jeden z nich - oficer armii austriackiej a później polskiej był konstruktorem "busoli bezarda" używanej również dziś. Natomiast dworu Przyborowskich nie było.
Nazwa wywodzi się od słowa 'przy borze'. "Bór" czyli las o przewadze sosny. Sosna to borowica. (Również dziś w języku czeskim sosna = borovice), również od tego słowa wywodzi się dawna nazwa leśniczego - borowy. Początkowo nazwa miejscowości brzmiała Przyborowie. Z drogiej strony tego boru była miejscowość Zaborowie czyli obecny Zaborów. Według prof. Kiryka w XIII w. pod dwór w Przyborowie podlegały również dobra królewskie w Mokrzyskach.
W Przyborowie rozpowszechnionym nazwiskiem jest nazwisko Borowiec.
ks. Micha Kotra
21 grudnia 2013 r.
|