Trwają przygotowania do obchodów 3 Maja w Brzesku. Wczoraj brzescy kamieniarze zamontowali na murze cmentarza parafialnego dwie tablice. Zmieniono także trochę teren wzdłuż muru cmentarnego.
Tablice mają być uroczyście odsłonięte 3 maja. Pod koniec września 2009 r. zamieściłem na portalu artykuł "Czy im także posadzą drzewko?", w którym napisałem między innymi: „Katyń… ocalić od zapomnienia” to ogólnopolska akcja pod patronatem Prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego mająca na celu zachować pamięć: - o wojsku, które nie poległo, lecz zostało skrytobójczo zamordowane strzałem w tył głowy; - o wymordowaniu polskiej inteligencji, lekarzy, naukowców, artystów, duchownych, dyplomatów. Akcja polega na posadzeniu w parkach, na skwerach itp. 21473 tysięcy DĘBÓW PAMIĘCI na 70. rocznicę zbrodni katyńskiej, czyli do roku 2010. Jeden DĄB to jedno nazwisko z listy katyńskiej. Do akcji tej przystąpiły Gmina Borzęcin i Gmina Dębno, w których posadzono już po 2 drzewka.Co z pozostałymi Gminami?Czy zamierzają przyłączyć się do akcji? Z tym pytaniem zwróciłem się do władz gminnych Brzeska, Iwkowej, Czchowa i Szczurowej. Poprosiłem także wójtów Dębna i Borzęcina o odpowiedź na pytanie, czy zamierzają posadzić więcej drzewek upamiętniających pozostałych obywateli gminy, znajdujących się na liście Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Zamieściłem też listę pochodzących z powiatu brzeskiego polskich oficerów i policjantów zamordowanych w Katyniu, Miednoje i w Charkowie oraz obywateli RP z tzw. Ukraińskiej Listy Katyńskiej, zobacz » Na moje pytania dotyczące planów udziału gmin w akcji „Katyń… ocalić od zapomnienia” odpowiedziały wszystkie gminy z wyjątkiem Urzędu Gminy Brzesko. We wszystkich gminach powiatu, poza Brzeskiem, akcja sadzenia dębów trwa lub została już zakończona (posadzono już wszystkie dęby). Wydawało się, że i Urzędnicy z Gminy Brzesko, zrobią także coś w tym temacie, bo sześć miesięcy później (w maju 2010 r.), ogłosili wszem i wobec, że w Brzesku powstanie Aleja Katyńska, "która będzie wiodła do nowo budowanej biblioteki, stanie też obelisk i tablica z nazwiskami wszystkich osób, które zginęły 10 kwietnia w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem" więcej ».
Zapowiedź ta, jak można było się spodziewać, była kolejną zagrywką pijarową burmistrza Wawryki i jego urzędników. Kiedy dwa lata później (wrzesień 2012 r.), z inicjatywy wnuczki Józefa Jakubowskiego (zamordowanego w Katyniu) - Katarzyny Szymańskiej-Borginon (dziennikarki i korespondentki radia RMF FM w Brukseli) zainteresowałem się dalszymi losami tego projektu, dostałem odpowiedź, że zmieniono w międzyczasie plany i nie będzie "dębowej Alei Katyńskiej". Zamiast tego planuje się utworzenie Skweru Katyńskiego z pomnikiem w postaci stosu wysypanych w nieładzie na płycie kamiennej krzyży z brązu. Niestety, ze względu na brak funduszy realizacja tego projektu (ok. 100 tys. zł) została odłożona na trudny do sprecyzowania okres, więcej ».
I pewnie czekalibyśmy tak jeszcze następne 100 lat, gdyby nie Adam Kwaśniak Radny Miejski, który ufundował wspomnianą na początku artykułu tablicę upamiętniającą mieszkańców Gminy Brzesko zamordowanych przez NKWD w 1940 r.
Szkoda tylko, że fundator w nadmiarze skromności nie umieścił swojego nazwiska na tej tablicy. Możemy za to dowiedzieć się z napisu na tablicy nazwę firmy kamieniarskiej, która tę tablicę wykonała. Większość nazwisk ofiar NKWD wyrytych na tablicy wymieniona została przeze mnie we wspomnianym artykule (uaktualnianym od czasu do czasu), gdzie można także przeczytać krótkie notki biograficzne tych osób. Dodatkowo na tablicy zamieszczono nazwiska osób:
- nie urodzonych w Brzesku, ale związanych pośrednio z ziemią brzeską, np. przez pracę: Por. rez. Jan Stefan DĘBOWSKI s. Jana i Teresy z Karskich, ur. 25 XII 1892 w Krakowie. Absolwent Akademii Weterynaryjnej we Lwowie (1922). Uczestnik I wojny światowej i wojny 1918–1921; w 1920 w 3 dak. Od 1922 w rez., przydzielony do szp. koni nr 8. Lekarz powiatowy wet. w Brzesku i inspektor w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Żonaty z Janiną z Wajsów, miał córki Krystynę i Irenę . Pplk w st. sp. Andrzej Tadeusz HAŁACIŃSKI s. Eustachego i Feliksy z Rogozińskich, ur. 10 XI 1891 w Skawinie. Absolwent Akademii Handlowej w Krakowie (1913). Żołnierz I Brygady Leg. Członek POW. Uczestnik wojny 1920. Pracownik Konsulatu Gen. RP w Berlinie. Od 1929 w st. sp. B.starosta Brzeska, notariusz w Łucku. Poeta, współautor Marszu I Brygady . Odznaczony VM 5 kl., KW czterokrotnie, ZKZ. Żonaty, miał synów Przemysława i Bogumiła, brak dalszych danych.
- dwie osoby związane z ziemią bocheńską (nie znam ich powiązań z ziemią brzeską, może fundator tablicy wyjaśni tę sprawę): St. post. PP Jan BURKIEWICZ s. Józefa i Katarzyny, ur. w 1895 w m. Połom Duży (pow. Bochnia, gm. Nowy Wiśnicz). W policji od 1922. We wrześniu 1939 służbę pełnił w Urzędzie Śledcz. w Krakowie. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi.Uhonorowany przez władze Bochni w 2011 r, czytaj » (patrz aktualizacja "*")
Kpt. Roman Józef ZDROCHECKI s. Józefa, ur. 28 II 1910 w Bochni. Absolwent SPPiech. w Komorowie. Ppor. mianowany 15 VIII 1931, por. 1 I 1934, kpt. 19 III 1939. Służył w 17 pp oraz w baonie KOP „Łużki”. W 1939 w 3 pp KOP, brak dalszych danych. W 2007 r. awansowany pośmiertnie na majora WP. Uhonorowany przez władze Bochni w 2010 r, czytaj » - jeden oficer WP służby stałej: kpt. Wojciech Rudnik, ur. 1889 r. (patrz aktualizacja "**") w Wokowicach, rozstrzelany 29 IX 1939 r. przez Armię Czerwoną w miejscowości Grabowa w pow. lubomirskim
i jedna osoba, która z ziemią brzeską ma chyba niewiele wspólnego (może fundator tablicy wyjaśni tę sprawę):
St. post. PP Stanisław DZIEWIĘCKI s. Grzegorza i Józefy z Pitków, ur. 2 V 1897 w Jasieniu. Uczestnik wojny 1920. W policji od 1923. We wrześniu 1939 służbę pełnił na Post. w Ząbkowicach pow. będziński. St. post. mian. 1 IV 1934. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
W Polsce jest jedno miasto i 13 wsi o nazwie Jasień. Z informacji zamieszczonych w Internecie, St. post. PP Stanisław DZIEWIĘCKI urodził się Jasieniu w powiecie staszowskim i był uhonorowany przez władze tamtejszego powiatu na tablicy epitafijnej w 2013 r., czytaj » Ponieważ służył także w policji w Dąbrowie Górniczej, również i tam został upamiętniony w 2007 r. na specjalnej tablicy upamiętniającej pomordowanych w sowieckich obozach policjantów z Dąbrowy Górniczej i okolic. czytaj » Zastanawiam się, jakie były motywy zamontowania tej drugiej tablicy? Może po uroczystym odsłonięciu będzie można coś więcej na ten temat powiedzieć. Jedno jest pewne, że władza jak zwykle postanowiła odciąć się od ludu i zrobiła sobie tablicę i skwerek osobno, kilka metrów obok wcześniej zamieszczonych tablic ufundowanych przez osoby prywatne i rzemieślników.
Zbigniew Stós
(*) Aktualizacja: Burkiewiczowie mieszkali w Szczepanowie, gdzie na cmentarzu parafialnym pochowana jest żona Jana Burkiewicza, a moja prababcia Salomea Burkiewicz.
Izabela Kózka
5 stycznia 2015 r.
(**) Aktualizacja: kpt. Wojciech Rudnik urodził się 18 X 1899 r. a nie jak podano powyżej w 1889 r w Wokowicach.
Początkowo należał do Batalionu KOP "Sarny" jako dowódca 1 pułku 1 kompani ckm, ale w sierpniu 1939 r. został przeniesiony do Batalionu KOP "Osowiec", gdzie pełnił rolę dowódcy 1 kompanii ckm batalionu fortecznego. Został rozstrzelany przez niejakiego Prokopa Bebko, który zgłosił się na ochotnika do wykonania egzekucji po tym, jak czerwonoarmiści wyciągnęli kpt. Rudnika z folwarku, na terenie którego przebywał po odniesieniu ran. Jego grób dalej nie jest znany mimo prowadzonych w 2014 badań.
Dodatkowo miejscem jego śmierci jest Grabów (rejon szacki), gmina Pulemiec w powiecie lubomelskim w dawnym województwie wołyńskim.
Marcin Marzec 5 stycznia 2020r. |