Szkodny_Adam (1925-), Lekarz chirurg, urolog, prof. zw. dr hab. n. med. Ur. 12 III 1925 w Jadownikach k. Brzeska w woj. krakowskim, w rodzinie rolników Jana i Anieli z d. Japa. Szkołę powszechną ukończył w miejscu urodzenia w 1938 r. W l. 1938-1939 uczęszczał do gimnazjum i liceum w Brzesku. Po wybuchu II wojny światowej przerwał naukę i pracował jako robotnik w warsztacie ślusarskim. W 1943 r. został dwukrotnie postrzelony przez gestapo w czasie aresztowań członków AK. Po zakończeniu wojny kontynuował naukę w gimnazjum i liceum w Brzesku, gdzie w 1947 r. otrzymał świadectwo dojrzałości.

W l. 1948-1953 studiował medycynę na Wydz. Lekarskim AM w Krakowie. Dyplom lekarza uzyskał 24 XI 1953. Od listopada 1953 pracował jako asystent na Oddz. Chirurgicznym Inst. Onkologii w Krakowie. Po przyznaniu stypendium z zakresu urologii przeniósł się do Katowic i 1 V 1954 rozpoczął pracę na Oddz. Urologicznym w Szpitalu Specjalistycznym nr 2 kolejno pod kierunkiem doc. Antoniego Szczerbo, doc. Jana Falkowskiego i doc. Jerzego Zielinskiego. Tu uzyskał specj. I st. z chirurgii (1955) i II st. z zakresu urologii (1959). St. dra med. otrzymał uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego ŚAM z dn. 17 II 1963 na podstawie dysertacji "Ropomocz po wyłuszczeniu gruczolaka stercza", wykonanej pod kierunkiem prof. Józefa Gasinskiego.

W związku z przekształceniem Oddz. Urologicznego Szpitala Specjalistycznego nr 2 (1964) w Klin. Urologiczną ŚAM Sz. został pracownikiem ŚAM na stanowisku st. asystenta, następnie adiunkta. W l. sześćdziesiątych pogłębiał wiedzę i doświadczenie zawodowe w specjalistycznych ośrodkach naukowych za granicą. W 1965 r. przebywał na stażu w Inst. Urologicznym w Londynie, a w 1969 r. na szkoleniu w klin. urologicznych w Montrealu i Toronto. Od 1965 r. w Specjalistycznym Szpitalu nr 2 w Katowicach obok klin. istniał też Oddz. Urologiczny. Sz. kierował nim w l. 1968-1984. Prowadził również działalność naukowo-badawczą i dydaktyczną. Na podstawie oceny ogólnego dorobku i przedłożonej rozprawy habilitacyjnej "Badania doświadczalne nad zastosowaniem jelita grubego w plastyce moczowodu i pęcherza moczowego" Rada Wydziału Lekarskiego ŚAM podjęła uchwałę o nadaniu Sz. st. dra hab. n. med. w zakresie urologii, którą minister zdrowia zatwierdził 17 X 1968. Z dn. 1 V 1971 został doc. w ŚAM.

1 II 1979 otrzymał tytuł prof. nadzw. Po przejściu na emeryturę prof. J. Zielińskiego 1 IX 1984 powierzono Sz. pełnienie obowiązków kier. I Kat. i Klin. , a 16 I 1985 został jej kier. Dn. 18 II 1988 otrzymał tytuł prof. zw. Sz. pracował równocześnie jako lekarz zakł. w hucie "Baildon" (1954-1959), Miejskiej Przychodni Urologicznej w Katowicach na stanowisku kier. do 1976 r. oraz w Przychodni PKP.

Zainteresowania naukowo-badawcze Sz. koncentrowały się na: przeroście gruczolaka stercza i zabiegach endoskopowych (guzów pęcherza moczowego), zwężeniu cewki moczowej, urazach i uszkodzeniach dróg moczowych, wdrożeniach nowych metod operacyjnych. Sz. jako pierwszy w Polsce zastosował w praktyce metodę usuwania gruczolaka stercza za pomocą elektroresekcji przezcewkowej. Omawiana metoda stała się przedmiotem kilku rozpraw doktorskich (wykonanych pod kierunkiem Sz.), wielu opracowań naukowych i referatów wygłoszonych na zjazdach urologicznych. Dużym osiągnięciem naukowym i klinicznym Sz. jest opracowanie i opisanie sposobu leczenia guzów pęcherza za pomocą elektroresekcji przezcewkowej oraz opracowanie i wdrożenie metody leczenia zwężeń cewki moczowej za pomocą tzw. uretrotomi wewnętrznej. Sz. wykonał ten zabieg u kilkuset chorych. Ten temat także jest przedmiotem podręcznikowego opracowania. Ponadto opracował metodę przeszczepiania uszkodzonych moczowodów poprzez poprzeczne zszycie podłużnej rany operacyjnej pęcherza moczowego. Metoda ta daje możność przeszczepiania obu moczowodów przy uszkodzeniu dolnych ich odcinków.

Jest autorem 70 i współautorem 84 artykułów naukowch opublikowanych w czasopismach polskich oraz autorem 3 i współautorem 17 zamieszczonych w czasopismach zagranicznych. Współautor rozdziału w podręczniku Urologia, t. 3, pod red. J. Zielińskiego (1993) i skryptu Zarys urologii również pod red. J. Zielińskiego (1981, 1985, 1989). Na dorobek dydaktyczno-wychowawczy Sz. składają się ćwiczenia, seminaria i wykłady dla studentów V r. Wydz. Lekarskiego z zakresu urologii, udział w szkoleniu podyplomowym organizowanym przez WODKM, kursach dla lekarzy zleconych przez CMKP. Jest promotorem 16 prac doktorskich, opiekunem 3 prac habilitacyjnych. Recenzował 16 practorskich, 4 rozprawy habilitacyjne i 5 wniosków o tytuł prof. Od 1958 r. jest konsultantem Woj. Szpitala MSW w Katowicach, od 1976 r. specj. woj. w zakresie urologii w woj. katowickim, opolskim, częstochowskim i bielskim. Pod jego kierunkiem wielu lekarzy uzyskało specj. I i II st. z urologii. Sz. prowadził też aktywną działalność społeczno-organizacyjną. Jest czł. Międzynarodowego Tow. Urologicznego (od 1972), Europejskiego Tow. Urologicznego (od 1982), Pol. Tow. Urologicznego (od 1974 r. czł. ZG, w l. 1968-1995 przewodn. oddz. katowickiego), Pol. Tow. Lekarskiego (czł. ZG przez trzy kadencje 1983-1995). Uczestniczył w wielu konferencjach, sympozjach i zjazdach naukowych w Polsce i za granicą. Wygłaszał wykłady w Austrii, Czechosłowacji, Francji, Hiszpanii, Holandii, Japonii, Kanadzie, Niemczech (kilkakrotnie), Włoszech, Stanach Zjednoczonych AP, Australii. Był czł. Senatu ŚAM (1985-1991), czł. Komisji Dyscyplinarnej ŚAM (1980-1992), czł. Pol. Tow. Przyjaźni Sztuk Pięknych w Krakowie, czł. ZZPSZ (1954-1990), czł. ZBoWiD. Inicjator wybudowania nowej siedziby I Kat. i Klin. Urologicznej w Katowicach. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim OOP, Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi. Żonaty od 1954 r.

Ojciec Grzegorza i Marcina. 30 IX 1995 przeszedł na emeryturę. Mieszka w Katowicach.  

Bibliografia: Fot. w zbiorach CDDMiF; - Kto jest kim w polskiej medycynie; - Dział Spraw Pracowniczych ŚAM w Katowicach: Akta osobowe, sygn. AK 181-S/14; Arch. Zakł. ŚAM w Katowicach: Akta przewodu habilitacyjnego, sygn. 17/68.

Alfred PUZIO

Aktualizacja: 2007.01.04

Źródło: http://dokument.slam.katowice.pl/biogramy.asp?idb=9905 za zgodą Dyrektora Biblioteki Głównej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach