„Kiedy powinniśmy obchodzić Jubileusz 100 - lecia powstania

Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzesku?”

Zbigniew Stós napisał, że w lipcu minęła niepostrzeżenie 25. rocznica śmierci absolwenta brzeskiego LO Zbigniewa „Bruno” Szulca. Chciałbym na kanwie tej informacji wspomnieć, że równie niepostrzeżenie 3 września br. minęła 100. rocznica powstania w Brzesku Gimnazjum (szkoły będącej zalążkiem Liceum Ogólnokształcącego), bowiem tego dnia 1910 roku około trzydzieścioro dzieci rozpoczęło naukę w nowo utworzonej szkole.

Jak napisał Jerzy Wyczesany: „Do dzisiaj rok powstania jest kwestią sporną. Na ogół, bezpodstawnie, jako datę utworzenia szkoły przyjmuje się rok nie 1910, lecz 1911. Jeśli się więc weźmie pod uwagę, że nauka w gimnazjum trwała 8 lat, wątpliwe jest, czy w roku 1918 mogłaby się odbyć pierwsza matura.” („Oświata i szkolnictwo” [W:] F. Kiryk i J. Lach, „Brzesko. Dzieje miasta i regionu.”)

Słowa brzeskiego historyka są potwierdzeniem informacji na ten temat, jaką możemy znaleźć w Kronice Miasta Brzeska 1385-1944 autorstwa Jana Burlikowskiego: „Otóż we wrześniu 1910 roku (…) powstała w Brzesku tak zwana <uczelnia> jako zalążek pierwszej klasy gimnazjalnej. Była to instytucja zupełnie prywatna, bez prawa szkół publicznych. (…) Uczono takich przedmiotów, jakie obowiązywały w klasach pierwszych gimnazjalnych typu klasycznego, państwowych lub na prawach państwowych. (…) W roku 1911 dla uczniów, którzy rozpoczęli naukę w <uczelni> w roku 1910, przeprowadzono egzamin pod kierownictwem delegata okręgu, polonisty Stanisława Reissa. Egzamin wypadł dla wszystkich uczniów pomyślnie, tak że wszystkim zaliczono pierwszą klasę gimnazjalną i przesunięto do klasy drugiej.”

Wprawdzie szkoła w dniu 25 września 1911 roku uzyskała od ówczesnych władz oficjalną zgodę na otwarcie gimnazjum i używanie nazwy „Gimnazjum Prywatne w Brzesku”, a tzw. prawo publiczności dopiero 23 marca 1912 roku, jednak fakt uznania przez Ministerstwo Wychowania i Oświaty egzaminu po klasie pierwszej czyni rok 1910 niepodważalną datą powstania w naszym mieście pierwszej szkoły średniej, fakt dodatkowo potwierdzony przez maturę zdawaną w roku 1918.

Jacek Filip

7 września 2010 r.

Od admina:

Dlaczego więc 90-lecie Liceum Ogólnokształcącego w Brzesku obchodzono w roku 2001, a nie w roku 2000? Głównie za sprawą byłego dyrektora LO w Brzesku, Zbigniewa Starzyka, który narzucił organizatorom wcześniejszych Jubileuszy swoją interpretację historii, co wynika ze wstępu do albumu wydanego w 2001 roku z okazji "Jubileuszu 90-lecia Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzesku":  "Jak czytamy w "Sprawozdaniu rocznym" Dyrekcji Gimnazjum za rok szkolny .35/36 "...w dniu 3 września 1911 roku rozpoczyna się prawidłowa nauka w dwóch klasach bardzo dobrze urządzonych". Takie były początki gimnazjum, które zrealizowało marzenie wielu mieszkańców, aby Brzesko posiadało własną szkołę średnią. Austriackie Ministerstwo Wyznań i Oświaty zezwoliło na otwarcie szkoły i używanie przez nią nazwy: "Prywatne Gimnazjum w Brzesku" 25 września 1911 roku, a 23 marca 1912 roku nadało jej prawa publiczne.."

To, że nie miał racji, uzasadnił powyżej Jacek Filip. Można w tym miejscu jeszcze zacytować fragment monografii  F. Kiryka i J. Lacha „Brzesko. Dzieje miasta i regionu.”, w której na str. 346 można przeczytać: "Ostatecznie, mimo zgłoszonych wątpliwości 29 kwietnia 1910 roku Rada poparła wniosek o otworzenie szkoły średniej" ,i trochę dalej, "... uchwałą Rady Gminy 31 sierpnia 1910 roku, na wniosek kilku mieszkańców zgłoszony przez radnego Stanisława Stokłosę, postanowiono przeznaczyć dla salę lekcyjną dla I klasy Gimnazjum pomieszczenie czytelni ratusza."

Na pewno obecna dyrekcja ZSP nr 1 w Brzesku a także władze oświatowe i Stowarzyszenie Przyjaciół Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika mają jakieś plany związane z obchodami 100-lecia powstania Gimnazjum i Liceum w Brzesku.

Kiedy ostatnio rozmawiałem z kilkoma absolwentami liceum, doszliśmy do wniosku, że gdyby uroczystości zorganizować np. w czerwcu przeszłego roku wraz z zakończeniem roku szkolnego 2010/2011, to wtedy zmieścilibyśmy się w okresie stulecia istnienia szkoły. Przecież nie chodzi o jakąś wielką fetę, ale o skromną uroczystość, lecz sensownie przygotowaną. W wielu przypadkach, skromniejsza jest bardziej udana niż "rozdęta", "przesłodzona" i w efekcie "przepieprzona".

Zb. Stós

Aktualizacja: 4.X.2010.

Krzysztof Bogusz przysłał, będące w jego posiadaniu, świadectwa (a raczej ich fragmenty)szkolne mieszkańca Sterkowca Franciszka Piecha, który uczęszczał do Prywatnego Gimnazjum im. Jana Goetza od roku 1912. Świadectwa są w złym stanie - uległy uszkodzeniu w 1980 roku, kiedy to spalił się dom rodzinny Franciszka Piecha.

Ciekawe, że na świadectwie z roku 1913 przy nazwie szkoły widnieje dopisek "z prawem publiczności", a na świadectwie z roku 1914 brak tego zapisu.

Świadectwo ukończenia pierwszej klasy, 29 czerwiec 1913 r.
Świadectwo na półrocze - druga klasa 31 styczeń 1914
z arch. Krzysztofa Bogusza