Pierwszy transport do Auschwitz 14 czerwca 1940 roku

14 czerwca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych. Jest to inicjatywa, mająca na celu przypominanie i uświadamianie, że ofiarami obozów koncentracyjnych byli nie tylko Żydzi, ale też Polacy. “W czasie istnienia KL Auschwitz (w latach 1940 – 1945) deportowano do tego obozu około 150 tysięcy Polaków (stanowili oni 37 procent wszystkich więźniów numerowanych), spośród których blisko 75 tysięcy zginęło” - czytamy na stronie www.14czerwca1940.pl.
 
Więźniowie z pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz na dworcu kolejowym w Tarnowie (wśród nich byli też nieliczni Żydzi). Źródło zdjęcia i opisu: www.auschwitz.org.pl

Witryna, jak i sama inicjatywa są dziełem powstałego w 1998 roku Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich. Data została wybrana nieprzypadkowo – właśnie tego czerwcowego dnia 1940 roku z Tarnowa wyjechał pierwszy transport więźniów do KL Auschwitz. Było w nim 728 osób, głownie młodych Polaków. Dla ziemi brzeskiej to wydarzenie o podwójnym znaczeniu, ponieważ w tej grupie było wielu ludzi urodzonych na terenie dzisiejszego powiatu brzeskiego. Pełna lista więźniów z pierwszego transportu jest zamieszczona na wspomnianej stronie. Zawiera ona imię, nazwisko, numer obozowy, datę i miejsce urodzenia, oraz losy danej osoby. Spis został wykonany na podstawie źródeł udostępnionych przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Niestety, nie ma żadnej wyszukiwarki, dlatego dla uproszczenia zamieszczam listę 15 osób urodzonych na terenie naszego powiatu, które znalazły się w pierwszym transporcie:
 
Numer obozowy Imię I nazwisko więźnia Data I miejsce urodzenia Losy więźnia
261 Kazimierz ZAJĄC 19.12.1923 Jasień W 1944 roku przeniesiony do KL Buchenwald; wojnę przeżył
262 Tadeusz MAŚLAK 05.03.1921 Jasień Zginął w Auschwitz 16 marca 1942 roku
263 Jan KAZAN 14.05.1922 Jasień Zginął w Auschwitz 9 sierpnia 1941 roku
271 Franciszek SEDIWY 30.04.1923 Brzesko Zwolniony z Auschwitz 12 września 1941 roku
272 Alojzy GIBAŁA 22.09.1914 Słotwina W 1942 roku przeniesiony do KL Gross-Rosen; wojnę przeżył
273 Aleksander MARTYNA 10.12.1919 Jadowniki Zwolniony z Auschwitz w 1942 roku
275 Julian CIERNIAK 30.06.1923 Brzeżowiec Zginął w Auschwitz 21/22 czerwca 1942 roku
278 Roman SEDIWY 03.03.1917 Brzesko Zwolniony z Auschwitz 12 września 1941 roku
341 Jan SOLAK 18.07.1906 Strzelce Wielkie Przeniesiony do KL Mauthausen, gdzie zginął 13 listopada 1942 roku
361 Marcin ZYGADŁO 11.11.1885 Żerków Brak informacji
746 Leszek ZAJĄCZKOWSKI 17.12.1922 Brzesko-Okocim Przeniesiony do KL Neuengamme, a następnie do KL Dachau, gdzie zmarł 3 maja 1945 roku
749 Józef BALTAZIŃSKI Brak informacji o dacie urodzenia, urodzony w Jasieniu koło Brzeska Zwolniony z Auschwitz
751 Feliks GURGUL 29.11.1921 Brzesko Zginął w Auschwitz 5 lutego 1941 roku
752 Józef STÓS 15.03.1921 Okocim W 1944 roku przeniesiony do KL Sachsenhausen, a następnie do KL Buchenwald; wojnę przeżył
753 Kazimierz BRZESKI 27.03.1908 Brzesko Zwolniony z Auschwitz 12 marca 1942 roku

Na podstawie: dokumenty udostępnione przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, źródło: www.14czerwca1940.pl

Wśród nich był m.in. żyjący do dzisiaj Pan Józef Stós, urodzony w Okocimiu w 1921 r. Fragmentów jego relacji o życiu w obozie można wysłuchać na stronie www.auschwitzmemento.pl w zakładce Świadkowie Historii.

Zadaniem obecnych pokoleń jest pamiętać i szerzyć pamięć, zwłaszcza tą o momentach bolesnych. Jest to w tym przypadku o tyle ważne, że wciąż występuje dużo “pomyłek” w prasie zagranicznej, która pisze o “polskich obozach zagłady”. Dzisiejszy dzień powinien kolejny raz uprzytomnić nam, jak okrutna była II wojna światowa i jak duże piętno wycisnęła na narodzie polskim. To piętno nosimy do dnia dzisiejszego.

Mateusz Koczwara

14 czerwca 2011 r.