CATL - regionalia brzeskie

 

W brzeskiej bibliotece publicznej możesz odnaleźć swoich przodków!

 

Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna od kilku miesięcy tworzy archiwum lokalnej tradycji. W tym archiwum gromadzone są zdjęcia – pamiątki rodzinne. Zdjęcia prezentują wydarzenia z historii Brzeska i okolicznych miejscowości np. Zjazd Kół Gospodyń Wiejskich w Okocimiu Górnym, są to też fotografie rodzinne, ślubne, komunijne, pocztówki.

 

Tak powstało archiwum…

 

W 2011 roku lokalny pasjonat i historyk z wykształcenia – Mateusz Koczwara, zaproponował brzeskim Bibliotekarzom współpracę polegającą na stworzeniu archiwum zdjęć, dokumentów i relacji ustnych – CATL (Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej). Współpraca taka była możliwa dzięki inicjatywie warszawskiego ośrodka KARTA w ramach Programu Rozwoju Bibliotek. Biblioteka, zgodnie ze swoim statutem, zapewnia dostęp do gromadzonych materiałów i dysponuje prawami autorskimi do zeskanowanych zdjęć. Ośrodek KARTA stworzył warunki techniczne: stronę internetową (www.brzesko.archiwa.org) i wyszukiwarkę. Wolontariusze przynoszą do Biblioteki stare zdjęcia i dokumenty lub nagrane wspomnienia najstarszych mieszkańców regionu. Czasem podają tylko informacje o osobach, które chętnie udostępnią swoje wspomnienia lub wypożyczą zdjęcia, wtedy bibliotekarz organizuje spotkanie i warunki współpracy z ofiarodawcą.

 

Jaki jest cel stworzenia archiwum?

 

Przede wszystkim trzeba to archiwum postrzegać nie jako zbiór jednej instytucji, ale jako część ogólnopolskiej sieci.  Kilkadziesiąt bibliotek w całym kraju gromadzi stare zdjęcia, dokumenty i nagrywa wspomnienia najstarszych mieszkańców, by jak największa część tych materiałów została zachowana dla kolejnych pokoleń. Już teraz pojawia się problem ze zdefiniowaniem roku wykonania zdjęcia, lub przedstawienia osób znajdujących się na nim. Nasi potomkowie nie znając wartości zdjęcia mogliby je lekkomyślnie wyrzucić. Dzięki takim lokalnym archiwom zdjęcie wypożyczone Bibliotece do zeskanowania, zostanie dokładnie opisane i udostępnione w Bibliotece oraz Internecie.

 

Co można przynieść do Biblioteki?

 

Cenne już teraz okazują się zarówno zdjęcia wykonane w XIX wieku jak i te sprzed dwudziestu lat. Wystarczy przejrzeć zasób brzeskiego archiwum. Znajdują się tam zarówno fotografie dokumentujące ważne wydarzenia z życia miasta i wsi, jak również zdjęcia rodzinne, ślubne, klasowe. Do niedawna zdjęcie Stanisława Dadeja – przedwojennego działacza SL, kierującego konspiracyjnym Stronnictwem "Roch" w czasie II wojny światowej, można było zobaczyć tylko w Domu Ludowym w Maszkienicach lub korzystając z uprzejmości jego córki – w rodzinnym archiwum. Obecnie zdjęcie Dadeja można wyszukać w Internecie, a jego cyfrowa kopia w wysokiej jakości udostępniana jest w brzeskiej Bibliotece.

 

Maszkienice – Szczepanów

 

Pierwsze materiały udostępnione zostały przez mieszkańców Maszkienic i Szczepanowa, bo stamtąd pochodzą wolontariusze, którzy zainaugurowali prace nad brzeskim archiwum. W tej chwili opracowywany jest  zbiór zdjęć prezentujących historię Browaru Okocim. Bibliotekarze liczą na zainteresowanie i udział mieszkańców powiatu brzeskiego w tworzeniu archiwum. Wówczas większa liczba historycznych i rodzinnych pamiątek będzie udostępniona do zeskanowania i zachowania dla młodszych pokoleń.

 

Znani, zasłużeni i … moja prababcia!

 

Archiwum ma nie tylko dokumentować ważne wydarzenia historyczne i prezentować zasłużone i sławne osoby z regionu. Ma ono posłużyć do zachowania wspomnień również o naszych bliskich. Dzisiaj nestor rodu może nam opowiedzieć kto widoczny jest na zdjęciu i przy jakiej okazji zostało ono wykonane, ale po jego śmierci niezapisane informacje zostaną zatarte w pamięci. Oby bliscy uwiecznieni na zdjęciach nie stali się dla nas anonimowi.

 

Wspomnienia nagrane

 

Zdjęcia to nie jedyny typ dokumentów jaki pozwoli uchylić rąbka lokalnej historii. Nagrane wspomnienia okazują się w wielu momentach doskonałym komentarzem do poznawanej historii. W lutym bieżącego roku Bibliotekarze zaprosili Brzeszczan oraz uczniów szkół na projekcję filmu Huberta Czerepoka „Powtórzenie pamięci”. Nie był to film dokumentalny, dlatego stworzono dla odbiorców prezentację multimedialną z wykorzystaniem nagrania audio Kazimierza Zająca – najmłodszego uczestnika Pierwszego Transportu polskich więźniów z Tarnowa do obozu w Auschwitz. Jego słowa i wykorzystane fragmenty z książki Józefa Stósa pt. „Moja wojaczka” stworzyły historyczne tło wprowadzające do artystycznej etiudy poświęconej więźniom.

 

Nowym nabytkiem archiwum są wspomnienia Karola Bernackiego, żołnierza AK, rejestrującego wydarzenia z czasów II wojny światowej rozgrywające się na terenie powiatu brzeskiego. Jak wspomina rodzina pana Bernackiego – nie był on człowiekiem wylewnym jeśli chodzi o wspomnienia wojenne, dlatego tym bardziej wartościowe jest 40 minutowe nagranie jego wypowiedzi w czasie uroczystości rodzinnej w 1979 r. Nagranie przekazał Bibliotece sam autor – pan Andrzej Kurtyka, który przechował taśmę szpulową do czasów współczesnych. Dzięki niemu możliwa jest prezentacja tego materiału szerszej publiczności za pośrednictwem nowoczesnych nośników.

 

Dodaj coś od siebie

 

Podczas najbliższej wizyty w Bibliotece zapytaj Bibliotekarza o osobę pracującą nad lokalnym archiwum lub przyjdź w godzinach pracy Działu Bibliograficzno-Informacyjnego – tam są gromadzone i opracowywane zdjęcia i nagrania. Możesz skorzystać też z form elektronicznych: e-mail, formularz na stronie www.brzesko.archiwa.org.

Wypożyczając Bibliotece prywatne i drogocenne dla siebie zdjęcia niczym nie ryzykujesz. Po zeskanowaniu oryginały zostają zwrócone do właściciela.

 

Kontakt:

 

Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej powstaje w Dziale Bibliograficzno-Informacyjnym brzeskiej Biblioteki. Godziny otwarcia działu:

Środa 10:00-18:00

Czwartek 8:00-15:00

Piątek 10:00-15:00

tel. do Działu: 14-66-31-202 wew. 17.

 

Leokadia Jamróz

6 kwietnia 2012 r.